Vajinismus
Erkek ve kadın arasında yaşanan cinsel ilişki sırasında ağrı ya da ilişkiye giremeyecek kadar zorlayan rahatsızlık hissi yaşanması çiftler açısında çok zorlayıcı bir durumdur. Kadınlarda vajina yolunun aşırı dar olması ilk akla gelen fiziksel bir nedendir. Ancak vajinismus olarak adlandırılan bu durum sadece fiziksel değil duygusal travma ya da korkular nedeniyle de yaşanıyor olabilir.
Cinsel uyarım olmadığı zamanlarda vajen iç alanı yaklaşık 7,5-10 cm genişliğinde bir yapıdır. Cinsel uyarılma ile birlikte vajen büyür, uzamaya ve genişlemeye başlar. Bu sırada bir yandan vajina bölgesini doğal nemlendiren salgılar üretilir. İlişki sırasında ağrı ve zorluk hissedilmesi vajen iç hacimden ziyade yeterince uyarılmadığını ya da uyarılmayı psikolojik olarak engelleyen durumların söz konusu olduğunu işaret ediyor olabilir.
Vajen şekil değiştirebilen bir yapıya sahiptir
Yaşam boyunca vajen cinsel birliktelik ve doğum gibi durumlarda değişim yaşayan bir yapıya sahiptir. Vajenin şekli ve iç hacminde yaşanan değişimler cinsel ilişki ve doğumda farklıdır. Vajinanın genişlemesi ve salgı üretimi tam olarak gerçekleşmeden, yani uyarım tam olmadan yapılan ilişki denemeleri kadında ağrı hissinin oluşmasına yol açar.
Vajende yaşanan değişimin bir diğer zamanı da normal doğum anıdır. Vajinal yolla yapılan doğumlarda bebeğin çıkabileceği büyüklüğe ulaşan vajina daha sonra eski haline döner. Kadınlarda doğumdan sonra bu bölgede his değişikliği olması normaldir, ancak bu değişiklikler vajen iç hacminde bir değişme meydana geldiğini göstermez.
Bu durumların dışında başka faktörler de vajina genişliğinin az olması ya da cinsel ilişki sırasında ağrı yaşanmasına neden olabilir. Cnsel yolla bulaşan enfeksiyona neden olan rahatsızlıklar, vajinanın doğal yapısı ile ilgili değişikliğe neden olmadan cinsel ilişkinin ağrılı olmasına yol açabilir. Pelvis ve genital bölgede yaralanma ya da travmalar da ağrılı cinsel ilişki nedenlerindendir. Bu tip durumlarda ağrı hissinin meydana gelmesini önlemek için öncelikle bölgenin tam olarak iyileşmeni beklemek gerekir.
Toplumda kızlık zarı olarak bilinen hymen anatomik yapısı, bazı kadınlarda daha kalın ya da elastik olmayan bir yapıda olabilir. Cinsel ilişki sırasında bu kısım penisin baskısına direnç gösterebilir. Maalesef tabu olarak görülen bu tip durumlar toplumda konuşulamadığı için yaşanan travma yıllar boyu ağrı şeklinde devam edebilir.
Kadınlarda en sık görülen cinsel işlev bozukluklarından biri olarak adlandırılan vajinismus, ülkemizde oldukça yaygındır. Birçok kadını olumsuz etkileyen bu rahatsızlık, teşhis edildikten sonra kısa sürede ve de rahatlıkla tedavi edilebilir. Tedavi edilmeyen vajinismus sorunu, çiftlerin birbirinden uzaklaşmasına kadar sorunlara yol açabilir.
Vajinismus nedir?
Vajinismus, vajen bölgesinde bulunan kasların istemsiz kasılmaları nedeniyle yaşanan cinsel fonksiyon bozukluğudur.
Kadının cinsel ilişkiye girmek istemesine rağmen, kendi isteği dışında sağlıklı bir şekilde cinsel ilişkiye girememesi, kendini ve vajinadaki kasları kasması nedeniyle bu bölgeyi kapatmasıdır. Vajinanın dar ya da küçük olması ile hiçbir ilgisi bulunmayan bu durum, ilişki sırasında istemsiz bir şekilde kasılma olarak kendini gösterir. Normalde esnek ama kaslı bir yapıya sahip olan vajina kasları kontrolsüz bir şekilde daralır, kasılır ve cinsel ilişkiyi engeller.
Vajinismus türleri nelerdir?
Vajinismus, kadının bu sorunu cinsel hayatının hangi döneminde yaşadığına göre sınıflandırılır. İlk kez cinsel ilişkiye giren kadınlarda görülebilir ya da cinsel hayatı normal olan ancak sonradan vajinismus problemi yaşayan kadınlar da görülebilir. Bu hastalık primer vajinismus ve sekonder vajinismus olmak üzere iki türe ayrılır.
Kadının yaşadığı ilk cinsel ilişkide vajinanın kasılarak cinsel ilişkiye izin vermemesi primer vajinismus problemi olarak açıklanır. Bu tür sorunu yaşayan kadınlar vajinaya doğru yapılan her türlü girişime karşı da kasılma problemi yaşar. Vajinal muayene, vajinaya fitil ya da ilaç kullanamazlar. Primer vajinismus hastalığının temel nedeni ilk ilişki korkusu olabilir.
Cinsel hayatı normal şekilde devam eden bir kadının ağrılı bir jinekolojik muayene, düşük yaşaması, kürtaj olması ya da zor bir doğum yaşaması gibi travmalar sonucu sekonder vajinismus oluşabilir.
Bazı kadınlarda menopoz sonrası dönemde de vajinismus sorunu ortaya çıkabilir.Yaşın ilerlemesi ile birlikte azalan östrojen seviyesi vajen içi nemlilik ve elastikliğin kaybolmasına neden olur. Bu durumda kadınlar cinsel ilişki sırasında yoğun ağrı hissedebilir. Bu ağrı zamanla vajinismusa dönebilir.
Vajinismus belirtileri nelerdir?
Vajen bölgesindeki kaslarda istemsiz kasılma meydana gelmesi vajinismusun temel belirtisidir. Bazı hastalarda ilişki zorlu da olsa gerçekleşebilirken, bazı hastalarda bu durumun gerçekleştirilmesi imkansızdır.
Vajinismus yaşayan kadınların bu kasılmaları o anda kontrol etmesi oldukça güçtür. Kasılma belirtisi dışında ilşiki nedeniyle korku ve azalan cinsel dürtü gibi psikolojik belirtiler de olabilir.
Vajinismus belirtileri:
- Ağrılı cinsel ilişki
- Cinsel birleşmenin zor ya da imkansız olması
- Tampon kullanımı sırasında ağrı yaşanması
- Jinekolojik muayene sırasında ağrı olması
Vajinismus nedenleri nelerdir?
Vajinismus nedenleri psikolojik ve yapısal olmak üzere iki türe ayrılır. Bu hastalığın yaklaşık %90’lık bölümü psikolojik nedenlere bağlı olarak gelişir. İlk gece korkusu, kızlık zarı hikayeleri, namus kavramının sürekli tekrarlanması, cinsellik konusundaki hurafeler, toplumsal yargı gibi konular bilinçaltına yerleşir ve cinsel ilişki kurmasını engeller.
Kadının ilk cinsel ilişkisi sırasında fazla acı çekmesi, kanama yaşaması, eşi tarafından ilişkiye zorlanması, tecavüze uğraması gibi durumlar da maalesef bu süreci iyice zorlaştırır.
Aynı zamanda vajinismusun çeşitli yapısal nedenleri de vardır:
- Vajinanın dar olması
- Kızlık zarının normalden kalın ve esnemeyen bir yapıda olması,
- Vajinal enfeksiyonlar
- Bartholin kisti ve apsesi
- Pelvik enflamasyona neden olan hastalıklar
- Vulvar vestibulitis hastalığı
Vajinismus tanısı nasıl konur?
Vajinismus tanısının rahatlıkla anlaşılabilmesi için hastaların hekimlerine karşı açık ve net şekilde kendilerini ve yaşadıkları durumu aktarmaları gerekir. Hekimler bu soruna yönelik tıbbi öykü dinleme sırasında hastalara problemin ilk olarak ne zaman fark edildiği, ortaya çıkma sıklığı ve tetikleyici faktörlerin belirlenmesi için farklı sorular yöneltir. Tıbbi öykünün sonraki kısmında ise hastanın daha önce herhangi bir cinsel travmaya maruz kalıp kalmadığı sorulur. Genel olarak tıbbi öykü alımından sonra hastanın fiziksel muayenesine geçilir ve bu aşamada pelvik yapılarda herhangi bir anormallik olup olmadığı incelenir.
Vajinismusu olan kadınlar fiziksel muayeneye karşı da hassastır. Hasta rahatlayabilidiği zamanda ve çok dikkatli şekilde muayene yapılır. Fiziksel muayene sırasında genital bölgede herhangi bir yara dokusu ya da enfeksiyona işaret eden bulgular da aranır.
Vajinismus tedavi yöntemleri nelerdir?
Vajinismus tedavi edilebilen bir hastalıktır. Öncelikle hastanın vajinismus sorununu kabullenmesi ve bununla yüzleşmesi tedavinin başarısı açısından önemlidir. Kişinin tedavi olmayı istemesi ve rahatlayabilmesi için tecrübeli ve alanında uzman bir jinekoloğa muayene olması önemlidir. Ancak hastalığın tedavisinde jinekolog tek başına yeterli olmaz.
Kızlık zarı aşırı sert ve kalın ise cinsel ilişkiyi kolaylaştırmak için bu yapıya müdahale edilebilir. Tedavinin diğer aşamalarında cinsel terapi konusunda uzman bir psikolog ve psikiyatrist ile işbirliği yapılmalıdır.
Cinsel ilişki konusunda uzman psikiyatristler ile psikoterapi, çeşitli rahatlama teknikleri ve hipnoz gibi uygulamalar kişinin kendisini daha rahat hissetmesine yardımcı olabilir. Cinsel terapi ve danışmanlık hizmetlerine hasta tek başına ya da eşi ile birlikte girebilir.
Vajinismusun tedavi edilebilen bir rahatsızlık olduğunu ve bu konuda utanılacak bir durum olmadığını anlatabilmek önemlidir. Eşiniz ile cinsel ilişki hakkındaki düşünceleriniz ve korkularınız konusunda konuşabilmeniz kendinizi daha rahat hissetmenizi ve sorunu aşmak için önemli ve değerli bir başlangıç olabilir. Hekimler ve terapi uzmanlarının rehberliğinde birçok hasta kısa sürede bu sorunu atlatarak, mutlu bir cinsel yaşama sahip olabilirler. Bu nedenle vajinismus yaşayan ya da bu rahatsızlık ile ilgili belirtileri gösterdiğini düşünen kişilerin sağlık kuruluşlarına başvurarak uygun tanı ve tedavi için uzman hekimlerden destek almaları önemlidir.
Daha detaylı bilgi için Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümünden randevu alabilirsiniz.