Spiral Nedir? Hangi Durumlarda Takılır?
Aile planlaması, bireylerin veya çiftlerin istedikleri zaman, sorumluluklarını alabilecekleri sayıda çocuk sahibi olmalıdır. Aile planlamasını sağlamak için ise istenmeyen gebelikleri önlemek, iki doğum arasındaki süreyi düzenlemek, yaş ve sosyoekonomik durum göz önüne alınarak ne zaman ya da kaç tane çocuk sahibi olunacağına karar vermek gibi durumlar oldukça önemlidir. Dünya nüfusunun son zamanlarda kontrolsüz bir şekilde çoğalmasının ve buna bağlı olarak gelişen problemlerin en önemli nedeni aile planlamasının uygulanmamasıdır.
Aile planlaması düzenlemenin en etkili yolu ise doğum kontrol yöntemleridir. Günümüzde en güvenilir doğum kontrol yöntemleri kadınlar tarafından uygulanan doğum kontrol yöntemleridir. Ancak kadınlar tarafından uygulanan doğum kontrol yöntemleri de farklı risk oranlarına sahiptir. Örneğin, takvim hesaplama metodu adı verilen yumurtlama dönemi hesaplayarak cinsel ilişkiye girmek, risk oranı oldukça yüksek yöntemlerden biridir.
Kadın doğum kontrol hapı ve rahim içi araç günümüzde risk oranı en düşük olan bu yüzden de en güvenilir doğum kontrol yöntemleri arasında yer almaktadır. Ancak doğum kontrol hapı düzenli olarak alınması gereken bir haptır ve unutulduğu zamanlarda gebelik oluşma riski artmaktadır. Ayrıca kadın doğum kontrol yöntemleri geri dönüşümlü ve geri dönüşümsüz olarak iki gruba ayrılmaktadır. Örneğin, rahmi tamamen aldırmak, gebelik ihtimalini de tamamen ortadan kaldıracağı için geri dönüşümsüz korunma yöntemlerinden biridir.
Dünyada en çok tercih edilen geri dönüşümlü yani kullanımı bırakıldığında tekrar gebeliğin oluşabileceği yöntem ise spiral yöntemidir. Dünya üzerinde yaşayan yaklaşık 110 milyon kadının istenmeyen gebeliklerden korunmak için doğum kontrol yöntemi olarak spiral kullanımı tercih ettiği tahmin edilmektedir.
Yazımızda birçok kadın tarafından en etkili ve güvenilir doğum kontrol yöntemlerinden biri olan spiral ile ilgili en çok merak edilen sorular hakkında detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
Spiral Nedir?
Spiral ya da diğer adı ile Rahim İçi Araç (RİA), en basit tanımı ile T şeklinde yapıya sahip, bakır veya plastik materyallerden üretilen, rahim içine yerleştirilerek gebeliğin oluşumunu önleyen bir doğum kontrol yöntemidir. Spiral yöntemi tecrübeli bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından doğru şekilde yerleştirildiğinde koruyuculuk oranı %99’dur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerika Jinekolog ve Obstetrisyen Birliği rahim içi araçları ya da en bilindik adı bile spiral kullanımını en güvenli ve en etkili doğum kontrol yöntemi olarak kabul etmektedir.
Spiral takıldığı andan itibaren, spermlerin yumurtaya ulaşıp döllenmesini ve yumurta döllenmiş olsa bile rahim duvarının yapısını bozarak buraya yerleşmesini engellemektedir. Spiral yönteminin uygulanmasında kullanılan iki farklı spiral çeşidi bulunmaktadır. Bunlar; klasik bakırlı spiral ve hormonlu spiraldir. Spiral taktırmak isteyen çoğu kadın hangisini taktırmak istediği konusunda kararsız kalmaktadır. Klasik bakırlı spiral; plastik T şeklindeki spiralin iki kolunda bulunan az miktardaki bakırdan dolayı bu ismi almaktadır. Bakırlı spiral, regl kanaması yaşadığınız dönemlerde kanamalarınızın daha da yoğunlaşmasına neden olabilir. Buna bağlı olarak regl sancılarını da bir miktar arttırdığı bilinmektedir. Bu yüzden pek tercih edilmemektedir. Hormonlu spiral ise içerisinde bulunan progesteron hormonu nedeni ile rahim duvarının incelmesine ve buna bağlı olarak regl kanamalarının azalmasına neden olmaktadır. Ayrıca regl sancılarını da oldukça azaltmaktadır.
Spiral Nasıl Takılır?
Spiralin nasıl takıldığı konusu spiral kullanımını düşünen kadınların en çok merak ettiği konular arasında yer almaktadır. Spiral takma işlemi tecrübeli kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından birkaç dakika içerisinde uygulanan oldukça kolay bir işlemdir.
Spiral takma işlemi gerçekleştirilmeden önce doktor rahim yapısı ve konumunu net bir şekilde değerlendirmek için jinekolojik muayene ve ultrasonografi görüntüleme yöntemi uygular. Spiral takılması için herhangi bir engel bulunmuyor ise hasta jinekoloji koltuğuna alınır. Burada vajina girişine spekulum adı verilen alet takılarak rahim ağzı antiseptik solüsyonlar ile temizlenir. Sonrasında ise tenekulum aleti ile rahim ağzı uygun bir pozisyona getirilerek sabitlenir. Spiralin yerleştirilmesine yardımcı aplikatör sayesinde spiral rahim içerisine güvenli bir şekilde yerleştirilir ve ipi 0,5 veya 1 cm kalacak şekilde kısaltılarak spiral takma işlemi tamamlanır.
Genel olarak spiral takma işlemi regl kanamalarının bitmesine yakın süre içerisinde gerçekleştirilir. Bunun nedeni bu süre içerisinde rahim ağzının daha geniş bir yapıya sahip olmasıdır. Böylelikle spiral takma işlemi çok daha kolay uygulanabilmektedir. Ancak regl dönemi dışında da herhangi bir gebeliğin söz konusu olmadığı durumlarda da takılması mümkündür.
Spiral takma işlemi öncesinde çoğu zaman ağrı kesici tavsiye edilmektedir. Böylece işlem sırasında oluşabilecek hafif kasılmalar ve ağrılar önlenmiş olur. Spiral takıldıktan sonra ise işleme bağlı olarak rahim ağzında hafif kanamalar görülebilir. Bu durum normal olarak kabul edilmektedir. Doktorunuz işlemden önce bu kanamalar ile ilgili bilgilendirme yapacaktır. Ayrıca işlem sonrası spiralin doğru şekilde takıldığını görüntülemek için tekrar ultrasonografi ile kontrol edilmektedir. Spiral takıldıktan 1 ay sonra doktorunuz kontrol amaçlı sizi tekrar çağırabilir. Herhangi bir problem ile karşılaşmadığınız müddetçe her sene bir kere spiral için kontrole gitmeniz yeterli olacaktır.
Spiral Kimlere Takılabilir, Kimlere Takılamaz?
Dünyada en çok kullanılan ve en güvenilir doğum kontrol yöntemlerinden biri olan spiralin bazı durumlarda takılması sağlık açısından tehlike oluşturabilmektedir. Spiral kimlere takılmaz sorusunun cevabını ise maddeler halinde şu şekilde sıralayabiliriz:
- Smear testi sonucunda rahim ağzında problemler olanlara,
- Gebelik veya gebelik şüphesi olanlara,
- Kalp kapağı problemi olanlara,
- Genital enfeksiyonu olanlara,
- Rahim şeklinde bozukluk olanlara,
- Şiddetli regl sancısı ya da regl kanaması olanlara spiral takılamaz.
Peki kimlere spiral takılabilir, bu sorunun cevabını ise şu şekilde verebiliriz;
- Daha önce en az bir kere doğum yapmış olanlara,
- Genital bölgesinde veya rahimde enfeksiyon bulgusu olmayanlara,
- Doğum kontrol hapı gibi hormonsal korunmanın uygun olmadığı kadınlarda,
- Spiralin takılmasına engel bir rahim yapısına sahip olan kadınlara,
- Emziren annelere doğumdan 40 gün sonra yani lohusalık dönemi bittikten sonra,
- Aşırı regl kanaması görülen kadınlarda azaltmak için spiral takılabilir.
Spiral Kullanımında Hamilelik Oluşur Mu?
Spiral her ne kadar gebeliğe karşı %99 koruyuculuk sağlasa da diğer bütün korunma yöntemlerinde olduğu gibi spiral kullanırken de gebelik oluşabilmektedir. Yapılan araştırmalara göre spiral kullanan kadınlarda gebelik oluşma riski %2’ye varabilmektedir. Spiral kullanımına rağmen gebelik oluştu ise; istenmeyen bir gebelik ise spiral çıkartılarak gebelik sonlandırılabilir. Eğer gebeliğin devam etmesi isteniyor ise erken dönemlerde spiral gebelik kesesine zarar vermeden çıkarılabilmektedir.
Spiral Nasıl Çıkartılır?
Çocuk sahibi olmak istediğinizde ya da spiralin kullanım süresi bittiğinde çıkartılması gerekebilir. Spiralin çıkarılması oldukça kolay ve kısa süreli bir işlemdir. Tıpkı spiral taktırdığınızda olduğu gibi bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından çıkarmalıdır. Doktorunuz spirali takarken rahim ağzında bırakılan ipten tutarak spirali kolayca çıkaracaktır.
Sizin için hazırladığımız bu yazımızda spiral nedir, hangi durumlarda takılır, kimlere takılır veya takılama ve spiral kullanımında hamilelik oluşur mu soruları hakkında detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Umarız faydalı bir yazı olmuştur. Spiral ile ilgili daha fazla bilgi almak ya da randevu alarak Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümüne muayene olabilmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.