Kadında Rahim Şekil Bozuklukları
Rahim Şekil Bozukluğu Nedir?
Bir kadının anne olabilmesi için gereken en temel yapı rahimdir. Döllenen yumurtanın embriyo haline gelerek tutunduğu, beslendiği, geliştiği ve doğuma kadar yaşadığı organdır. Özellikle embriyonun tüm gebelik sürecini sağlıkla yaşayabilmesi ve doğru şartlarda gelişebilmesi için rahim ağzının hasarsız olması gerekmektedir. Aksi takdirde embriyo rahimde tutunamaz ve hamilelik tamamlanmadan kayıp yaşanır. Bu tarz abortusların (düşüklerin) veya intrauterin fetus ölümlerinin (ölü doğumların) sebepleri olarak kadın rahmindeki şekil bozuklukları çok önemli bir faktördür. Kadında rahim şekil bozukluklarının - genellikle doğuştan olmakla beraber - sonradan farklı nedenlerden dolayı da geliştiği gözlemlenmiştir.
Rahim şekil bozukluklarının doğuştan oluşan türleri çift rahim, bölmeli rahim ya da boynuzlu rahim olarak sıralanabilir. Sonradan oluşan rahim bozuklukları ise iç doku iltihaplanması, vajinal enfeksiyon veya rahim içinde oluşan tümörlerden kaynaklı sorunlar şeklinde açıklanabilir. Ancak rahim bozuklukları, doğuştan veya sonradan, tedavi edilmezse gebelik elde edilmesi mümkün olmamaktadır. Yani rahim şekil bozukluğuna sahip kadınlar doğal yolları veya tedavi süreci gerektiren yöntemleri deneseler de hamile kalma olasılıkları çok düşüktür, hatta maalesef imkansızdır.
Rahim Şekil Bozukluğunun Çeşitleri Nelerdir?
- Agenezi : Rahmin, rahim ağzının ve vajinanın üst kısmının normalden çok daha az gelişmiş yapıya sahip olması veya hiç oluşmamış olması durumudur.
- Uterus Didelphys : Hastalarda aynı anda iki rahim bulunması durumudur. Yani iki rahim kanalı birleşmediği için iki ayrı rahim ve iki tüp oluşmaktadır. Nadiren olsa da bu durum hastaların iki vajinaya sahip olmalarına da sebep olmaktadır.
- Unicornuate uterus : Hastaların var olan tüplerinin ve rahmin tam olarak birleşmemesi durumudur. Bu durumda rahim normal bir rahmin yarısı kadardır ve tek bir tüpe bağlıdır. Bu bozukluğa boynuzlu rahim ismi verilmektedir.
- Bicornuate uterus : İki boynuzlu rahim olarak da bilinen bu şekil bozukluğunda rahim kalp şeklindedir. Eğer rahimdeki bu yapısal bozukluk, kalp şeklindeki gibi bir girinti yerine tepede bir çıkıntıya sahipse buna da kavisli uterus adı verilir.
- Progestan Takviyeleri : Anne adaylarının olası düşük ihtimallerini önlemek için kullandıkları bazı ilaçların rahim gelişimine zarar vermesi durumudur.
Rahim Şekil Bozukluklarının Belirtileri Nelerdir?
Kadınlardaki rahim şekil bozukluklarının – ister doğuştan olsun ister sonradan gelişmiş bir durum olsun – tam olarak net veya belirgin bir belirti gösterdiği söylenemez ancak adet görememe, adet dönemi esnasında yaşanan şiddetli ağrı, adet dönemleri dışında da görülen kanama veya karın/kasık bölgesinde görülen şiddetli sancı, düşükle sonuçlanan gebelikler, embriyoda gelişim düzensizlikleri/bozuklukları, erken doğumlar ya da rahim ağzı yetmezliği gibi bulgular rahim şekil bozukluklarının belirtileri olarak sayılabilir. Bu sebeple rahim bozukluklarının tespit edilebilmesi çok önemlidir. Bunun için de kadın hastalardan detaylı bir rahim filmi ya da 3 boyutlu ultrason çekilmesi istenebilmektedir.
Rahim Şekli Bozuklukluğu Nelere Neden Olur?
Rahim şekil bozuklukları kadın hastaların pek çok negatif durumlarla karşılaşmalarına sebebiyet verebilmektedir. Rahimde var olan her türlü rahim şekil bozukluğu anne adayı ve bebek için sorun oluşturmaktadır Öncelikle şekil bozukluğuna sahip anne adayları bebeklerini taşımakta zorlanabilmektedir. Hatta hiç taşıyamaz duruma gelebilirler ki bu da tekrarlanan düşüklere neden olabilmektedir. Bir başka bozukluk durumunda rahim tam birleşmeyebilir ve bu durum embriyonun çift rahimli olmasına neden olabilir. Rahimde gelişmeye çalışan bir embriyonun organları oluşurken yaşanan bozukluk, doğacak olan bebeğin sağlığını da bozabilir. En önemli ve genellikle en korkulan nedeni olarak da infertilite yani kısırlık sayılabilir.
Gebeliğin erken dönemlerinde yaşanabilecek düşükler, fetal gelişiminde gerilik, fetus pozisyonlarında olabilecek anomaliler veya erken doğum durumları da sayabileceğimiz diğer nedenlerdendir.
Rahim Şekil Bozuklukluğu Tedavi Edilebilir mi?
Her ne kadar olumsuz bir durumla karşı karşıya olunsa da rahim bozuklukları tedavi edilebilen, müdahale edilebilen rahatsızlıklardır. Her rahim şekil bozukluğu vakası ameliyat gerektirmeyebilir. Bu gibi durumlarda hastalara ilaç tedavisi seçeneği sunulmaktadır. Yapılan araştırmalara göre rahim bozukluklarının çoğu ilaç tedavisi ile tolere edilebilmektedir. Ameliyata karar verilmesi için kadın hastaların çoklu ya da sık düşük yapmış olması veya şiddetli ağrı ve kanama şikayetlerinin olması gerekir.
Hasta, rahmindeki bozukluğa doğuştan sahipse ve bu yapısal bir bozukluk ise plastik cerrahi bölümünden uzman hekimlerce bir operasyon uygulanır ve bu doğumsal bozukluk giderilir, hasta normale döndürülür. Doğuştan ters veya arkaya dönmüş bir rahme sahip olunması da ameliyatla düzeltilebilecek, basitçe tedavi edilebilecek bir sorundur.
Ameliyat gerektiren durumlarda ise operasyonlar histereskopi denilen bir yöntemle gerçekleştirilir. Bu işlemde, rahmin içindeki hat veya rahmin yan duvarları kesilerek düzgün hale getirilir ve rahim yeniden şekillendirilir. Bu operasyonlar maksimum 20 dakika ile 1 saat arası süren, iyileşme süreci hızlı olan çok basit işlemlerdir.
Sadece, nadiren seçilmiş vakalarda, Strassman Metroplasty denilen bir teknik kullanılarak rahim ameliyatı gerçekleştirilir. Bu teknikte rahim sıfırdan olması gereken şekle getirilir.
Uygulanan her tedavi sonrasında kadın hastalar rahatlıkla hamile kalabilirler ve gördükleri bu tedaviler sayesinde düşük yapma ya da erken doğum yapma risklerini de azaltmış olurlar. Bu sebeple söylenen semptomlardan bir veya birden fazlasını yaşayan hastaların, jinekolojik muayeneye giderken rahim şekli bozukluğu ihtimalini de göz önünde bulundurması gerekmektedir.