Nükleer Tıp

Hastalıkların tedavilerinde ve görüntülenmesinde izlenmekte olan teknolojik gelişmeler ile birçok hastalık ve meydana gelen fizyolojik olaylar artık moleküler seviyede de görüntülenebilmektedir. Tedavi hedefine yönelik tedaviler kişiye özel olarak planlanmaktadır.

Sintigrafi Hangi Amaçla Kullanılır ? 

Nükleer tıp incelemeleri, hasta kişiyi sıkıntıya sokmayan kolay yapılan uygulamalardır. Genellikle sintigrafi incelemeleri olarak da adlandırılmaktadır. Bu sintigrafi incelemeleri organların hem yapısı hem de fonksiyonları ile ilgili detaylı bilgileri vermektedir. Hastalıkların tanısı, tedavinin hastaya özel olarak yönlendirilmesi ve hasta takibinde oldukça fazla kullanılmaktadır.

Sintigrafik İnceleme Nasıl Yapılır ?

Sintigrafik incelemelerde inceleme altına alınan organa bağlı olarak değişik radyoaktif maddeler barındıran bileşikler kişiye özel az bir miktar damar yoluyla ya da bazı işlemlerde ağız yoluyla da verilmektedir. Sintigrafik incelemeler sırasında hastanın almış olduğu radyasyon dozları radyolojik incelemelerden değişik değildir. Hatta daha düşük bile olabilmektedir. Çocukların yeni doğan dönemlerinde dahi bu incelemeler rahatlıkla hastanemizde yapılabilmektedir. Farklı meydana gelen durumlar dışında hamilelerde bu tip incelemeler yapılmamaktadır. Görüntülemeler genel olarak belirli bir zaman sonrasında yapılmaktadır. İşlemde bekleme süreleri testlerin özelliklerine göre yaklaşık 15 dakika ile 2 saat arasında değişiklik göstermektedir.

Nükleer Tıp'ta Radyasyon Kullanılır mı?

Görüntüleme işlemi gama kamera adı verilen özel sistemler ile yapılmaktadır. Bu görüntüleme sistemleri radyasyon üretmemektedir. Hasta kişiye daha önceden verilen radyoaktif maddeden aldığı gama ışınlarını kaybetmektedir. Bu işlem sonrasında elde edilen fonksiyonel görüntüler nükleer tıp alanında uzman hekimler tarafından değerlendirilmektedir. Radyasyon çevremizde, doğada ve evimizde bulunmaktadır. Sağlık alanında ise hastalıkların tanı ve tedavilerinde kullanılmaktadır. Nükleer tıp biriminde yapılan incelemeler sonucunda radyasyon minimum dozlarda hastanın sağlığını etkileyemeyecek şekilde kullanılmaktadır.

Nükleer Tıp Hangi Alanlarda Kullanlır ?

Nükleer Tıp birimimizde; böbrek, kalp, akciğer, karaciğer, tiroit ve beyin organlarının çalışma anatomisini, çalışma durumunu, patolojisini ve fizyolojisini görüntülemek için birbirlerinden farklı görüntüleme ilaçları ve farklı özelliklerdeki kameralar kullanılarak işlemler yapılmaktadır. Kanser, damar tıkanıklığı, enfeksiyonlar, metabolik bozukluklar, beyin hastalıkları, böbrek hastalıkları, yaşlılıktan meydana gelen değişiklikler gibi birçok farklı hastalık için nükleer tıp işlemleri ile hastalığın hem varlığı hem de mevcut olan seviyesi hakkında bilgi toplayabilmektedir. Tiroit rahatsızlıkları gibi birçok hastalıkta tedavilere yönelik işlemlerde bulunulmaktadır. Çoğu hastalık daha çok anatomik olarak görüntü vermeden önce moleküler olarak belirti vermektedir.

Nükleer Tıpta Hastanın Hazırlığı

18F/FDG ile PET ve BT çekimleri yapılacak hastalarda yaklaşık 4 saat boyunca aç kalmaları gerekmektedir. İnsülin ilacı kullanmakta olan hastaların ise bu durumlarını belirtmeleri oldukça önemlidir. Bu duruma uygun düzenlemeler uzman Nükleer tıp hekimlerimiz tarafından yapılmaktadır. 18F/NAF ile PET ve BT çekimleri yapılacak olan hastalarda açlık istenmemektedir.

Tiroit Hastalıkları

İnsan vücudundaki tiroit bezleri metabolizmanın düzenini sağlayan boyun bölgesinde yer alan bir salgı bezidir. Çok çalışması halinde; kısırlık, sinirlilik, saç dökülmeleri, libido kayıpları, terleme, ateş, kalpte çarpıntı, zayıflama, hipertansiyon, kalp hastalıkları, iştah artışı gibi belirtilere neden olmaktadır. Az çalışması halinde ise devamlı uyku durumu, anlama güçlükleri, halsizlik, kilo alma, kabızlık, kramplar, kısırlık, depresyon ve azalan libido gibi şikayetlere yol açmaktadır.

Çevresel faktörler ve yaşam şartları sebebiyle kanser vakaları oldukça fazla görülmektedir. Tiroit bezinde yer alan kanserler erken tanıyla birlikte büyük ölçüde tedavisi yapılan hastalıklardır. USG yöntemi ile yapılan tarama testlerinde ülkemizde her 5 kişiden birisinde nodüllerin olduğu belirlenmiştir. Yaklaşık olarak her 10 nodülden birisinde kanser bulunmaktadır.

Tiroit Sintigrafisi

Hastanemizin Nükleer tıp biriminde USG korelasyonu ve Tiroit sintigrafisi ile tanı konulmaktadır. Tiroit bezinin yerleşim alanı, büyüklüğü, fonksiyonu ve yapısı hakkında detaylı bilgi toplamak için tiroit sintigrafisi yapılmaktadır. Bu yöntem için test öncesinde ilaç ve açlık gibi durumlar gerekmemektedir. İnceleme yaklaşık olarak 20 dakika içinde yapılmaktadır. Elde edilen görüntüler USG ile değerlendirilmekte ve özellikle birçok nodülü olan hastalarda, hangi nodüllerde risk olduğu anlaşılmaktadır. Aynı zamanda odaklı biyopsiler yapılabilmektedir.

Radyoaktif İyot Tedavisi Nedir ?

Radyoaktif iyot, tıp bilim dalında kullanılmakta olan en hedef odaklı tedavi yöntemlerinden birisidir. Bu tedaviler gerekli durumlarda çocuklar dahil olmak üzere her yaştaki hastaya uygulanabilmektedir. Genel olarak düşük doz tedavisiyle yüksek doz tedavileri toplumda karışıklık yaratmaktadır. Kanser dışındaki tiroit tedavilerindeki hasta kişilere düşük doz tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Bu tedavi yöntemlerinde hastanın hastanemizde yatması gerekmemektedir. Tedavi için önerilen iyot ameliyatları olmadan da sıcak yani aktif nodül ve fazla çalışan tiroit bezlerinin susturulması sağlanmaktadır. Kanser hastalarında ameliyattan sonra yüksek doz iyot ile tedavi uygulanmaktadır. Bu türdeki tedavide hastanın yaklaşık iki gün boyunca özel olarak hazırlanan hastane odalarımızda konaklamaları gerekmektedir. Tedaviden yaklaşık 4 ya da 5 gün sonra tedavi için verilen doz ile bütün vücuttaki kanser taramaları yapılmaktadır.

Kalp Sintigrafisi

Kalp kası içerisine ulaşan kanın miktarı değerlendirilir. Hastada koroner arter hastalığının olup olmadığının anlaşılmasına yardımcı olan bir görüntüleme yöntemidir. Düşük miktarda radyasyon bulunan bir radyoaktif ilaç hastaya uygulanarak stres testinin sonucunda damar yolu ile enjekte edilmektedir. Verilen radyoaktif ilaç kan akımıyla ilk olarak koroner arterlere oradan da kalp kasına ulaşmaktadır. Daha sonra özel bir kamera ile radyoaktif maddenin kalpte dağılışını gösteren görüntüler elde edilmektedir. Görüntüler bilgisayar ile düzenlenerek uzman hekimler tarafından değerlendirilmektedir. Kalp kasına ulaşan kan miktarıyla orantılı olarak radyoaktif ilaç miktarı da ya artar ya da azalır. Böylelikle koroner arterlerin beslemiş olduğu kalp kası görüntülerinde arterlerdeki darlık veya oluşan tıkanıklıklar hakkında bilgi sahibi olunmaktadır.

İşaretli Lökosit Sintigrafisi

Nükleer tıp birimimizde, Türkiye’de sınırlı derecede yapılan işaretli lökosit sintigrafisi işlemi rutin klinik alanında kullanılmaktadır. Bu nedenle enfeksiyon odaklarının tespitleri doğru şekilde yapılacaktı.

Bu inceleme ile nedeni belli olmayan kemik enfeksiyonları, ateş, yumuşak doku enfeksiyonları, metalik implantlar çevresindeki enfeksiyonlar, protez enfeksiyonu gibi odakların tespitine kadar oldukça geniş bir hasta grubu için kullanılmaktadır. Lökosit sintigrafisi işleminde hasta kişiden alınan kan uzman hekimlerimiz tarafından çeşitli işlemlerden geçmektedir. Bu işlemler sayesinde lökosit hücreleri tek tek ayrıştırılmaktadır. Ayrıştırılan hücreler HMPAO ile işaretlenmektedir ve hala canlıyken hasta kişiye geri verilmektedir. Enfeksiyonla mücadele için önemli rol üstlenen hücreler hastalığın olduğu alana gidip fonksiyon görmektedir. SPECT/BT adı verilen Gama kamera cihazı ile lökosit hücrelerinin yerleri tespit edilmektedir. Cihazın BT komponenti ile enfeksiyonun tam olarak yeri tomografi görüntülemeleri ile saptanmaktadır. Yumuşak doku ile kemik ayrımı bu cihaz ile daha kolay yapılabilmektedir.

Hastanemizin Nükleer tıp biriminde lökositlerin işaretlenmesi için, sayılı olarak bulunan özel olarak üretilen hücresel işaretleme odaları yer almaktadır. Bu işleme özel olarak hazırlanan odanın zemini, duvarları ve tavanı epoksi maddesi ile kaplanmıştır. Bu odada bulunan class 2A özelliğindeki laminar flow kabin, yüksek kapasiteli soğutmalı cihazları Avrupa standartları düzeyinde hücre işaretleme işlemi yapmaktadır.

Diğer Sintigrafiler

1- Kemik Sintigrafisi

Kemik enfeksiyonları ve hem iyi huylu hem de kötü huylu kemik hastalıklarının tanısında kemik sintigrafisi işlemi ile bütün vücudun tarama işlemleri gerçekleşmektedir. Bu işlem her yaştan kişi için güvenle kullanılmaktadır. Kemik sintigrafisinin en sıklıkla kullanıldığı endikasyonlar ise kırık tayinleri, kanser hastalıkları, stres kırıkları, metabolik hastalıkları, kemik enfeksiyonu, çene anomalileri ve açıklanmayan bölgesel olan ağrılardır. Bu sintigrafi hastanemizin Nükleer Tıp biriminde yapılmaktadır.

2- Paratiroit Sintigrafisi

Tiroit bezlerinin arkasında bulunan Paratiroit bezleri, vücudumuzun kalsiyum dengesini sağlamaktadır. Bu bezlerin fazla çalışması halinde kemiklerde bulunan kalsiyum depoları boşalmaktadır. Buda kemik erimesini meydana getirmektedir. Bu hastalığın sebebi genel olarak paratiroit bezinin büyümesinden kaynaklanmaktadır. Paratiroit sintigrafisi işlemi ile büyüyen bezin yeri doğru şekilde belirlenmektedir.

3- Dinamik Böbrek Sintigrafisi

Böbrek fonksiyonlarını detaylı şekilde inceleyen bir görüntüleme işlemidir. Dinamik renografik incelemesi ile böbreğin kanlanması,  konsantre etmesi ve süzme gibi işlemleri değerlendirilmektedir. Özellikle de böbreğin çıkışında meydana gelen darlıkları belirlemede, böbrek ameliyatlarının takibinde, çok sık görülen böbrek yolu iltihapları geçiren kişilerinde değerlendirilmesinde kullanılmaktadır. Bu sintigrafi hastanemizin Nükleer tıp biriminde yapılmaktadır.

4- Statik Böbrek Sintigrafisi

Erişkinlerde ve çocuklarda sıklıkla istenen bir böbrek inceleme işlemidir. Çeşitli sebeplerden dolayı böbrekte meydana gelen hasarın oluşup oluşturmadığını incelemek amacıyla yapılmaktadır. Bu işlem için özel bir hazırlık gerekmemektedir.

-Tiroid Kanseri ve Hipertiroidizm I-131 Tedavisi

-Nöroendokrin Tümörler Lu-177 DOTA-TATE, Y-90 DOTA-TATE ve I-131 MIBG Tedavileri

-Prostat Kanserinde Y-90 PSMA ve Lu-177 PSMA Tedavileri

-İntra-kaviter Tedavi Y-90, Re-186 ve Er-169 Tedavileri

-Kemik Metastazlarının Palyasyonu Sr-89, Re-186, Sm-153 ve Ra-223 Tedavileri

-Primer Karaciğer Kanseri ve Karaciğere

-Metastatik Kanserlerde Y-90 Mikroküre, Ho-186 Mikroküre Tedavileri