Plasenta Akreata Spektrum (PAS)
Plasenta Akreata Nedir?
Plasenta Akreata, plasentanın normal yerleşme yerine uterus (rahim) kas dokusu içine yerleşmesidir. Bu hastalıkta plasenta genellikle kas tabakası içine yerleşmesi yanında ayrıca serviks ağzına veya yakınına (plasenta previa ) yerleşir, yani hem plasenta yapışma anomalisi hem de yerleştiği yer normal yeri değildir.
Plasenta Akreata Spektrum Hastalığı Neden Olur?
Bu hastalığın oluşumunda en önemli faktör daha önce uterusa (rahim) sezaryen gibi işlem yapılmasıdır. Gebelik oluşurken gebelik kesesinin bu eski sezaryen bölgesine yapışması bu hastalığı başlatır; çünkü burada eski operasyona bağlı hem doku daha incedir ve hem de doku yapısı bozuktur.
Sezaryen sayısı arttıkça bu risk de artar; tek bir sezaryen sonrası gelişme riski 7 kat artarken, 3 veya daha fazla sezaryeni olanlarda bu risk 56 kat artar; sezaryen sayısı fazla olan gebelerin gebelik takiplerinde bu yönden dikkatle incelenmesi çok önemlidir. Bu kadar önemli bir hastalığın gebelik takiplerinde tanı alması hala %70 düzeyinde olup, geri kalan hastalarda ya doğum öncesi ya da doğum sırasında şiddetli kanama ile ve hazırlıksız tanı konulması da ciddi problemlere yol açabilecek bir durumdur.
Doğum sırasında eğer plasenta yerleşimi normal ise plasenta uterustan (rahim) hemen ayrılır ve plasentanın hemen arkasında olan kas tabakası kasılarak buraya çok büyük oranda kan getiren damarları kapatır ve kan kaybı engellenmiş olur.
Plasenta Akreata ile Komplike Doğumlarda Kan Kaybı
Uterus (rahim) içinde çıkarılamayacak şekilde yerleştiğinden doğum sırasında bebek doğduktan sonra plasentanın çıkarılma aşamasında anne hayatını tehdit edecek yoğunlukta çok ciddi kanamalara yol açar. Plasenta Akreata ile komplike doğumlarda kan kaybı yaklaşık 2000 - 5000 ml arasındadır; 63 PA hastasını içeren bir çalışmada hastaların % 95’de kan verildiği, bu hastaların % 39’da 10 üniteden daha fazla kan transfüzyonu yapıldığı, %11’de ise 20 üniteden daha fazla kan verildiği gösterilmiştir. Bu kadar yüksek doz kan ünitelerinin verilmesi ne kadar hazırlıklı olmamız gerektiğini ve hastalığın ciddiyetini göstermektedir. Bu kadar yüksek kan kaybına yol açabilecek durumda kanama ile mücadele edebilmek için hazırlıklı kan bankası ünitesi, bu kadar yüksek ünite kan stoklarının hazırlanması, taşınması ve verilmesi çok deneyim ve hazırlık gerektirmektedir. bir çok yan etkiye özellikle hastane kaynaklı enfeksiyon ve trombotik olaylara yol açabilecek bir durumdur.
Plasenta Akreata Spektrum Olgularında Multidisipliner Tedavi
PAS olgularında anne ölüm oranı % 7 gibi yüksek bir orandır.
PAS’da yine % 30 olguda plasenta uterus (rahim) dışına ve uterusa yakın çevre organlara da (en sık mesaneye plasentanın yerleşmesi olur ve bağırsaklar) ilerlediğinden, bu organlara zarar verme riski bulunmaktadır; mesane, üreter ve bağırsaklar gibi. Bu durumda üroloji ve genel cerrahi uzmanlarına ihtiyaç olabilmektedir. Yine bu etraf dokulara zararı en aza indirmek için uterus (rahim), mesane, üreter, bağırsaklar arasındaki anatomik ilişkinin detaylı olarak ortaya çıkarılması, sınırlarının belirlenmesi, korunması hayati önem taşır. Bunun içinde pelvik anatominin detaylı bilinmesi, diseksiyon teknikleri ile her bir organının korunarak sınırlarının net belirlenmesi, doğru ve zamanında karar verilmesi çok önemlidir. Bu prosedür içinde operasyon ekibinde deneyimli perinatoloji uzmanı, ileri pelvik uygulamalar için jinekolojik onkolojik işlemler konusunda deneyimli cerrah, ve diğer ilgili cerrahların (üroloji, genel cerrah ) bulunması gerekir.
Kanama dışında anne hayatını tehdit edebilecek birçok durumda ortaya çıkabilir;
PAS hastalığında anne ölümlerinin incelendiği bilimsel yayınlarda en önemli faktörün hem sağlık personeli hem de hastaların bu hastalığın tanısı konulmasına rağmen ortaya çıkabilecek ciddi kanama ve komplikasyonların ciddiyetini tam olarak hesaplayamadığı olarak gösterilmiştir. Hastaya sağlık hizmeti veren kurumda tam tanı konulamaması, acil durumlara acil olarak müdahale etmede yetersizlik, yeterli ve deneyimli ekip ve bunların koordinasyonu ve bu acil durum bakımının devam ettirilememesi gibi durumlar en önemli faktör olarak gösterilmiştir.
Bu nedenle PAS tedavisinde en önemli etken bir organizasyon olması ve işlemlerin bu organizasyon içinde yapılmasıdır.
Koru Hastanesinde Plasenta Akreata Spektrum Tedavisi
Hastanemizde PAS tanı, tedavi ve işlemler bu organizasyon altında yapılmaktadır.
Organizasyon Şeması:
Hasta kabulü
Tanı doğrulanması; perinatoloji, radyoloji, gerekirse ileri görüntüleme MR
PAS grubu üyelerine bilgilendirme; perinatoloji, jinekolojik onkoloji, anesteziyoloji, girişimsel radyoloji, diğer branşlar (üroloji, genel cerrahi, vasküler cerrah), yenidoğan ünitesi, yoğun bakım ünitesi, kan bankası
Hastaya kan verilmesi için gerekli testler yapılması
Operasyon salonu ayarlanması,
Kan ürünlerinin hazırlanması
Hasta bilgilendirme
Yenidoğan ve Yoğun bakım bilgilendirme
Cerrahi ve transfüzyon protokollerinin hazırlanması
Girişimsel radyoloji bilgilendirme ve hazırlık.
Girişimsel radyolojinin bu organizasyondaki görevi doğum sırasında oluşabilecek çok yoğun kanamayı azaltmak için, daha doğuma alınmadan hastanın pelvik yani uterusun (rahim) kanlanmasını sağlayan ana damarlara balon kateter yerleştirerek, gerekli durumda kan akımını bu balonları şişirerek kesmek veya doğum sonrası kanamalarda yine bu damarları girişimsel olarak durdurmaktır;
Plasenta Akreata Spektrum Hastalığında Planlama
PAS hastaların doğumunda en önemli faktör doğumun planlı ve zamanı belirlenerek ve tüm hazırlıkların tam olduğu zamanda yapılmasıdır. Hastalara tüm prosedür tamamlandıktan sonra doğum günü verilir. Ancak doğum eylemi belirlenen tarihten önce de başlayabilir veya acil, kanamalı ve bir an önce doğum yapılmasını gerektiren durumlarla da karşılaşılabilir. Bu durumda hastaya ait hazırlıklar yapıldığından, tüm organizasyon yapıldığından ve bu organizasyonda görevli ekibin bilgisi olduğundan bir problem olmadan yine doğum yaptırılır. Bu nedenle PAS olgularının merkezimizde düzenli takip edilmesi problemleri engelleyecektir.
PAS olgularında bu hazırlık aşamalarından sonra her hastaya göre (tanı, hastalığın ciddiyeti, plasental yerleşime göre) yani bireyselleştirilmiş tedavi planı yapılır. Bazı hastalarda koruyucu yani uterus (rahim) alınmadan doğum yaptırılırken, gereken hastalarda sezaryen histerektomi (bebeğin doğumunu takiben uterusun alınması) yapılır.
Doğum Prosedürü Aşamaları;
Organizasyonun hazırlanması
Hastanın hazırlanması
Anestezi hazırlığı; hastanın durumuna göre spinal, genel anestezi kararı verilmesi
Girişimsel radyoloji tarafından balon kateter yerleştirilmesi ( gereken olgularda)
Doğum ve cerrahi; hastanın uygun hazırlanması, uygun insizyon, doğum öncesi ultrasonla son kez plasentanın durumuna bakmak, cerrahiye karar vermek, bebeğin doğumu, uterusun (rahim) kapatılması, histerektomiye hazırlık, pelvik yapıların, damarların, üreter ve mesanenin belirlenmesi, histerektomi, kanama kontrolu şeklindedir.
Doğum Sonrası Takip
Tüm bu süreçlerin doğru yapılması ile tüm bu süreç sağlıklı olarak yapılabilir. Bu konu ile ilgili daha geniş danışmanlık, bilgi almak isteyen gebelerimize yine en detaylı bilgi bu ekibimiz tarafından verilmektedir.
İleri bilgi için randevu almanız yeterlidir.
Tıbbi Terminoloji
Plasenta; bebeğin eşi olarak bilinip, bebek ile anne arasında beslenmeyi sağlayan anne kan damarları ile ilişkili olup, anneden gelen kanın boşaldığı bir havuz gibi düşünülecek ve çok kanlanan bir yapıdır. Bir dakikada annenin toplam kanının nerdeyse 4’te 1’i buraya dolaşır. Buradaki bir kanamada hasta dakikalar içinde çok yoğun kanama kaybedebilir.
Uterus; rahim
Histerektomi; uterusun yani rahim alınması
Serviks; rahim ağzı
Pasenta previa; plasentanın rahim ağzına yerleşmesidir. Rahim ağzına yerleştiğinden rahim ağzının açılması ile beraber, buraya yerleşen plasenta kenarından kanama başlayacağından gebelikte ciddi kanamalara yol açabilecek bir durumdur.
Transfüzyon; kan verme işlemi
Trombotik olay; damarda pıhtılaşma
İnsizyon; operasyon yapılırken karına yapılan kesi; lat karın bölgesinde yatay ve göbek altından aşağıya vertikal ( dik kesi ) yapılır.
Üreter; böbreklerden idrar torbasına idrarı getiren ve rahim yanından geçerek idrar torbasına giren boru şeklindeki yapı. Uterus yanından geçerek mesaneye girdiğinden histerektomi yapılırken zarar verilebilir.