Böbrek taşlarının sebep olduğu ağrı doğum sancısından bile daha şiddetli bir şekilde tarif edilmektedir. Farklı sebeplerden dolayı meydana gelebilen böbrek taşları; taşın büyüklüğüne, tipine ve bulunduğu bölgeye göre farklı yöntemler ile tedavi edilebilmektedir. Bu yazımızda sizler için böbrek taşı ve belirtileri hakkında detaylı bilgi vereceğiz. Böbrek taşı belirtileri hissedildiği durumda direkt olarak bir doktora muayene olmalısınız.
Böbrek Taşı Nedir?
Omurganın her iki kısmında da fasulyeye benzeyen şekli olan böbrekler atık olan ürünleri kandan uzaklaştırmak ile görevlidir. Temizlenmiş olan kan daha sonra vücuda geri aktarılmaktadır. Atık ürünler ise idrar yolu ile vücuttan atılmaktadır. Kanın temizlenmesi sırasında tuz ve minerallerden oluşan sert tortular böbrek taşlarını meydana getirmektedir. Nefrolitiyazis ya da renal lithiasis adı verilen böbrek taşları tek bir böbrekte oluşabileceği gibi iki böbrekte de ortaya çıkabilmektedir.
Böbrek Taşı Belirtileri Hangileridir?
Böbrek taşları genel olarak idrar yolu yani üretere girdikleri dönemde belirti göstermektedir. Böbrek taşları düşürülme zamanında üreterde yapmış oldukları tıkanıklık nedeni ile ağrı oluşmaktadır. Fakat bazı küçük böbrek taşları herhangi bir belirtiye sebep olmadan idrar yolu ile atılabilmektedir.
- Böbrek taşı belirtileri başında şiddetli bir ağrı gelmektedir. Ağrı sırtta, böbrek bölgesinde, alt karın bölgesinde, kaburgaların altında ve kasıklarda meydana gelebilmektedir. Sık idrar hissi ve idrar yaparken ağrı yaşanabilmektedir. Ağrı yoğunluğu değişebilen ve dalgalar halinde hissedilebilmektedir.
- İdrar kokusunda ve renginde değişiklik meydana gelebilmektedir.
- Kusma ve mide bulantısı olabilmektedir.
- Normalden daha fazla idrara çıkılabilir ya da sık sık idrara çıkma hissi olabilmektedir. İdrara çıkış sayısında artış yaşanmasına rağmen idrar miktarında azalma görülebilmektedir.
- İdrar yaparken yanma hissi
- Böbrek taşı enfeksiyona sebep olduysa idrar rengi koyulaşır ve bulanıklaşır. Üşüme- titreme ve ateş görülebilmektedir.
Böbrek taşı, idrar yollarını yani üretrayı tıkayarak idrarın vücuttan atılma sırasında sorunlara yol açabilmektedir. Böbrek taşı tarafından idrar yolu tıkanmış olan kişilerde ilerleyen zamanlarda böbrek fonksiyonlarını kaybedebilir ve çift tarafta böbrek taşı var ise böbrek yetmezliği de ortaya çıkabilmektedir.
Böbrek Taşı Neden Oluşur?
Böbrek taşı oluşmasından birden daha fazla faktör rol oynamaktadır. Böbrek taşı oluşumundan birden daha fazla faktörün bir arada bulunması riski artırabilmektedir.
- Yetersiz miktarda sıvı alımı: Vücuda yeterli olan miktarda su bulunmaması böbrek taşı oluşmasında oldukça önemli bir etkiye sahiptir. Gün içerisinde yeterli miktarda su içilmemesi idrar ile atılan taş öncüsü olan maddelerin yoğunluğunu arttırmaktadır. Bununla birlikte idrarı asidir bir hale getirebilmektedir. Bu durum böbrek taşı oluşumunun meydana gelmesine sebep olmaktadır.
- Cinsiyet: Erkek bireylerde kadınlara oranla daha fazla miktarda böbrek taşı oluşmaktadır.
- Genetik: Bireyin ailesinde de böbrek taşı olması genetik açıdan böbrek taşı oluşumuna yer açar.
- Daha önce böbrek taşı olan hastalarda tekrardan böbrek taşı oluşma ihtimali yüksektir. Özellikle 25 yaşından önce geçirmiş olan hastalarda bu durun daha sık görülür.
- Beslenmemiz ise böbrek taşı oluşumundaki bir başka sebeptir. Protein, sodyum ve şeker açısından yüksek beslenme düzeyi bu hastalığın ortalaya çıkmasa sebep olan etkenlerden biridir.
- Sindirim sistemi ameliyatı geçirmiş insanlarda bu hastalığın ortaya çıkma oranı artmaktadır.
- Tek böbrekli olmakta bu hastalığın riskini çoğaltır.
- İdrarda sistin, oksalat, kalsiyum veya ürik asit oranlarının artması sonucunda da böbrek taşı oluşma ihtimali artar.
- Sıvı birikimini azaltmak amacıyla kullanılan ilaçlar da böbrek taşı riskini artırır.
- Çok fazla idrar yolu enfeksiyonu geçirmiş olan kişilerde, Chron hastalığı, hiperparatiroidizm, medüller sünger böbrek, renal tübüler asidoz ve dent hastalığı gibi hastalıklar bu hastalığın oluşmasını sağlayabilir.
- D vitamini ve kalsiyum hapları kullanmak böbrek taşı riskini arttır.
Böbrek Taşı Teşhisi?
Böbrek taşı teşhis ederken ürolojik doktorların önemi fazladır. Böbrek taşı belirtileri ürolojik doktorun yaptığı testler bu hastalığın belirlenmesini sağlayabilir. Fakat böbrek taşı hastalığının tamamen belirlenmesi için birtakım tetkikler yapılır.
Kan Testi
Böbreklerin doğru bir şekilde çalışıp çalışmadığını kontrol etmek amacı ile kan testleri yapılmaktadır. Özellikle de kandaki kalsiyum ve ürik asit gibi böbrek taşı oluşmasında etkili olabilecek maddelerin oranları incelenmektedir.
İdrar Testi
Bu tetkik sayesinde idrarda enfeksiyon ve kan varlığı tespit edilebilmektedir. Böbrek taşına eşlik edebilen hastalıkların belirlenebilmesi ve teşhisini netleştirebilmek amacı ile idrar testleri önemli ayrıntılar verebilmektedir. Ayrıca 1 günlük olan idrar toplama testleri de uygulanabilmektedir. İdrar toplama testi ile idrarda taş oluşumuna sebep olabilecek ya da engelleyecek olan maddeler tespit edilebilmektedir.
Görüntüleme Yöntemleri
Böbrek taşlarına görüntüleme yöntemleri sayesinde teşhis koyulabilmektedir. Görüntüleme yöntemleri ile böbrek taşlarının teşhis edilmesinde farklı yöntemler de kullanılabilmektedir.
Bilgisayarla Tomografi
Küçük taşlar bile dahil olmak üzere idrar yolu ya da böbrekteki taşların boyutu ve yeri belirlenebilmektedir. Böbrek ve çevre organlarda bulunan farklı bir rahatsızlığın varlığı bilgisayarlı tomografi ile belirlenebilmektedir.
Ultrason Yöntemi
Ultrason yönteminde yüksek frekanslı olan ses dalgaları kullanılmaktadır. Bu yöntem ile böbrek taşları ile ilgili detaylı bilgi elde edilebilmektedir. Güvenilir ve hızlı sonuçlar ultrason ile alınabilmektedir. İdrar yoluna girmiş olan taşlar ve çok küçük olan taşlar bu yöntem ile bazı durumlarda gözden kaçabilmektedir. Fakat ultrasonografi radyasyona kişilerin maruz kalmaması için hamile olan kişilerde tercih edilmemelidir.
Böbrek Taşı Analizi
Daha önceden idrar yolu ile atılmış olan bir taşın üroloji doktoruna götürülmesiyle birlikte böbrek taşının iç yapısının hangi maddeler ile oluştuğu test edilebilmektedir. Çorap, gazlı bez ya da süzgece idrar yaparak vücuttan atılan taşlar toplanabilmektedir. Laboratuvar ortamında taşın incelenmesi ile tekrardan taş oluşumunu engelleyecek olan tedavinin uygulanması hakkında doktora fikir vermektedir.
Böbrek Taşının Oluşmasını Engellemek İçin Neler Yapılmalıdır?
Böbrek taşlarının oluşma sebepleri birbirinden farklılık gösterebilmektedir. Özellikle de beslenme şekillerine göre alınacak olan önlemler oluşacak böbrek taşına göre çeşitlilik gösterebilmektedir.
Gün içinde yeterli olan düzeyde su tüketilmesi böbrek taşlarının önlenmesi için alınan önlemlerin başında gelmektedir. Günlük idrar çıkışı miktarından daha fazla su tüketiminin yapılması gerekmektedir. Gereken durumlarda üroloji hekimi idrar çıkışının ölçülmesini isteyebilmektedir. Kuru ve sıcak olan iklimlerde yaşayan, sık sık egzersiz yapan kişilerin daha fazla miktarda su tüketmesi gerekmektedir. İdrar renginin berrak bir hal olması yeterli miktarda su tüketildiğini işaret etmektedir.
Böbrek taşının türüne göre diyetisyen ve üroloji doktoru ile görüşerek uygun olan bir beslenme şekli düzenlenebilmektedir. Beslenme düzeni oluşturulduğu sırada dengeli beslenmenin kuralları unutulmamalıdır.
Günlük olarak tuz tüketimi azaltılarak böbrek taşı oluşumu olasılığını düşürmesi ile birlikte kalp ve damar hastalıkları ve hipertansiyon başta olmak üzere pek çok hastalığının riskini de azaltmaktadır. Böbrek taşının çeşidine göre çeşitli ilaçlar kullanılabilmektedir.
Böbrek Taşı Olanlar Nasıl Bir Şekilde Beslenmelidir?
Böbrek taşı öyküsü olan hastaların böbrek taşının türüne göre farklı beslenme düzenleri oluşturulabilmektedir. Beslenme düzenini ve şeklini en doğru şekilde diyetisyen ve üroloji doktoru ile belirlemek gerekmektedir.
Kalsiyum oksalat böbrek taşı olan hastaların tamamen kalsiyumu kesmesi doğru bir yaklaşım şekli değildir. Kalsiyum sağlıklı olan kemik ve diş yapısı için oldukça gerekli olmaktadır. Bu sebeple doktor tarafından tavsiye edilmediği sürece kısıtlanmaması gerekmektedir. Bu böbrek taşı türüne sahip olan kişiler; ıspanak, badem, yer fıstığı, kaju, fındık, buğday kepeği, kuşkonmaz, pancar kökü, çilek, çikolata, maydanoz, pırasa, kereviz ve soya ürünlerinden uzak durmalıdır.
Tuz tüketiminin artışı ile böbrek taşı oluşumu tetiklenebilmektedir. Tuz içerisinde bulunan sodyum birçok paketlenmiş ve konserve olan hazır gıdalar da bulunabilmektedir. Hayvansal olan proteinin kısıtlı tüketilmesi önem taşımaktadır. Protein ihtiyacının hayvansal olan proteinler ile elde edilmesi bazı türde böbrek taşı oluşumu riskini artırabilmektedir.
Beyaz ve kırmızı et ile sakatat, deniz ve balık ürünleri, yumurta, süt ve peynir gibi hayvansal olan proteinin tüketilmesini kısıtlamak oldukça önem taşımaktadır.
Böbrek Taşlarında Ameliyat Ne Zaman Gerekmektedir?
Her böbrek taşı türü için ameliyat gerekli olmayabilmektedir. İlaç tedavisi, artmış olan su tedavisi gibi önlemler ile düşmeyen idrar yolu ve böbrek taşlarında ameliyat gündeme gelebilmektedir.
- Şiddetli olan bir ağrı ve enfeksiyona sebep olan böbrek taşları
- Kendi kendine düşmesi mümkün olmayacak kadar büyük olan böbrek taşları
- Kanamaya sebep olan böbrek taşları
- Böbrek hasarına sebep olabilecek böbrek taşları
- Tam tıkanmaya sebep olan böbrek taşları mutlaka ameliyat edilmelidir.
Bu yazımızda böbrek taşı belirtileri ve böbrek taşı hakkında birçok bilgi vermeye çalıştık. Bu belirtilerden ya da problemlerden birisini yaşıyor iseniz mutlaka uzman bir doktora danışmanız gerekmektedir. Unutmayın hiçbir şey sağlığınızdan önemli değildir.