Böbrek Kanseri Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?
Günümüzde sık görülen kanser türlerinden bir tanesidir ve böbrek içerisinde bulunan idrar oluşumunda hem de idrarın böbreklerden atılmasında rolü olan mikroskopik tübüllerden geliştiği bilinmektedir. Primer böbrek kanserlerinin yaklaşık % 80-85'i renal korteksten kaynaklanmaktadır.
Sigara kullanımı ile, uzun süreler (yıllarca) kontrolsüz ağrı kesici ilaç kullanımıyla, ailesel etkenler ve genetik bazı hastalıkların bir parçası olarak ve çevresel bazı etkenler ile böbrek kanseri gelişme riskinin arttığı bilinmektedir.
Sıklıkla ileri yaşlarda görülen bir kanser hastalığı olmasına rağmen farklı karakterde (wilms' tümörü gibi) farklı yaş gruplarında da görülmektedir. Erkeklerde görülme oranı kadınlara göre yaklaşık %50 oranında daha fazladır.
Böbrek kanseri nedenleri;
- • Sigara içmek, kanser riskini artırır. Sigara içenlerde böbrek kanseri riski, içmeyenlere göre daha yüksektir.
- • Fazla kilolu veya obez olmak, riski artırabilir. Vücut yağı, böbreklerin normal fonksiyonunu etkileyebilir ve kanser gelişme riskini artırabilir.
- • Yüksek tansiyon, böbreklerin kan damarlarına zarar verebilir ve kanseri riskini artırabilir.
- • Aile geçmişinde kanser hastalığı olan bireylerde risk daha yüksek olabilir. Genetik faktörlerin rolü olabilir ve aynı ailede birden fazla böbrek kanseri vakası bulunabilir.
- • Bazı kalıtımsal sendromlar riski artırabilir. Özellikle von Hippel-Lindau hastalığı ve Birt-Hogg-Dubé sendromu gibi nadir genetik sendromlar.
- • Kronik böbrek hastalığına sahip olanlarda gelişme riski daha yüksektir.
- • Genellikle 50 yaşın üzerindeki bireylerde daha sık görülür.
- • Erkekler, kadınlara göre daha fazla risk altındadır.
- • Bazı ilaçlar, kanser riskini artırabilir. Özellikle ağrı kesicilerden nonsteroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) ile ilişkilendirilebilir.
- • Bazı kimyasallara (örneğin, pestisitler) maruz kalmak, kanser riskini artırabilir.
- • Kontrolsüz diyabet
- • Sitotoksik kemoterapi tedavisi hikayesi olma
- • Kronik hepatit C enfeksiyonu
- • Orak hücreli anemi
Risk faktörlerinin varlığı hastalığın gelişme olasılığını artırabilir, ancak bu faktörler her zaman kansere yol açmaz. Buna karşın, bu risk faktörlerini azaltmak, sağlıklı yaşam tarzı seçimleri ve düzenli tıbbi takip ile mümkün olabilir.
Böbrek Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Böbrek kanseri, erken dönemlerde genellikle belirti vermez ve çoğu zaman rastlantısal olarak yapılan görüntüleme testleri sırasında tesadüfen teşhis edilir. Ancak hastalık ilerledikçe veya tümör büyüdükçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
- • Hastalarda en sık görülen belirtilerden biri idrarda kan bulunmasıdır. İdrarın pembe, kırmızı veya kahverengi bir renkte olması hematuriyi gösterebilir.
- • Kanser, genellikle sırt bölgesindeki ağrılara yol açar. Bu ağrı, tümörün bulunduğu böbreğin tarafında hissedilebilir.
- • Tümörler büyüdükçe, karın bölgesinde veya böbrek bölgesinde şişlik veya kitle oluşabilir.
- • Tümör, bazen idrar yaparken ağrı veya yanma hissine neden olabilir.
- • Bazı hastalarda iştah ve kilo kaybı görülebilir.
- • Hastalar sık sık enerji kaybı yaşar ve yorgun hissederler.
- • Nadiren de olsa, yüksek tansiyona yol açabilir veya mevcut yüksek tansiyonu kötüleştirebilir.
Böbrek Kanserinin Tanısı Nasıl Konulur?
Böbrek kanseri tanısı koymak için çeşitli tıbbi testler ve görüntüleme yöntemleri kullanılır. Bu testler ve yöntemler, böbrek tümörünün varlığını doğrulamak, tümörün boyutunu ve yayılma durumunu belirlemek ve uygun tedavi planını oluşturmak için kullanılır. İşte bazı tanı yöntemleri:
Kan ve İdrar Testleri
• Tam Kan Sayımı (Hemogram): Hemogram, kansızlık veya enfeksiyon belirtileri açısından değerlendirilir.
• Böbrek Fonksiyon Testleri: Kreatinin ve üre azotu gibi böbrek fonksiyonunu yansıtan kan testleri, tümör ile ilişkili böbrek sorunlarını değerlendirmek için kullanılır.
• İdrar Tahlili: İdrarın içinde kan veya diğer anormal maddeler olup olmadığını belirlemek için yapılır.
Görüntüleme Testleri
• Bilgisayarlı Tomografi (BT) Taraması: BT taraması, böbrek tümörlerini tanımak ve boyutunu belirlemek için sıkça kullanılır.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): MR, daha ayrıntılı görüntüler sağlar ve tümörün yayılma durumunu değerlendirmek için kullanılabilir.
• Ultrasonografi: Ultrasonografi, böbrek tümörlerini tanımak ve böbreklerin yapısını değerlendirmek için kullanılır.
• Radyografi (X-ışını): X-ışını, böbrek tümörlerini görmek ve yayılma durumunu değerlendirmek için kullanılabilir.
Böbrek Biyopsisi
Görüntüleme testleri tümörün varlığını gösterebilir, ancak tümörün türünü kesin olarak belirlemek için böbrek biyopsisi gerekebilir. Bu işlem sırasında, bir iğne ile tümörden doku örnekleri alınır ve patologlar tarafından incelenir.
Böbrek Kanseri Evreleri Nelerdir?
Böbrek kanserinin evreleri, hastalığın yayılma derecesini ve tedavi seçeneklerini belirlemek için kullanılır. Evreleme, tıbbi görüntüleme testleri, cerrahi bulgular ve biyopsi sonuçlarına dayalı olarak yapılır. Kanserin evrelemesi, evre I'den IV'e kadar sıralanan aşamalarda gerçekleşir.
Evre I (1. Aşama)
• Tümör sadece böbrekte ve 7 cm'den küçüktür (T1a) veya tümör sadece böbrekte ve 7 cm'den büyük (T1b).
• Kanser böbrek kapsülünün içindedir ve yakın lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılmamıştır (N0, M0).
Evre II (2. Aşama)
• Tümör böbrekte ve 7 cm'den büyüktür (T2).
• Kanser böbrek kapsülünün içindedir ve yakın lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılmamıştır (N0, M0).
Evre III (3. Aşama)
• Tümör böbrekten çıkmış ve yakın lenf düğümlerine veya böbrek damarlarına yayılmıştır (T3a).
• Tümör böbrek damarlarına yayılmış ve yakın lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılmamıştır (T3b).
• Kanser böbrek kapsülünün ötesine ve yakın lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılmıştır (T3c).
• Kanser yakın lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılmıştır, ancak böbrek damarlarına yayılmamıştır (N1, M0).
Evre IV (4. Aşama)
• Tümör böbrekten çıkmış ve çevre dokulara veya lenf düğümlerine yayılmıştır (T4).
• Kanser uzak organlara metastaz yapmıştır, genellikle akciğerlere, kemiklere veya diğer organlara (herhangi bir N, M1).
Böbrek kanseri metastaz yapabilir, yani kanser hücreleri orijinal böbrek tümöründen ayrılarak vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. En sık olarak metastaz, akciğerlere, kemiklere, karaciğere veya diğer bölgelere olur. Metastatik kanserin tedavisi daha zor hale gelir.
Böbrek Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Kanserin tedavisi, hastalığın evresine, tümörün büyüklüğüne, yayılma durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Tedavi seçenekleri şunlardan oluşur:
Cerrahi Müdahale
Tedavide en yaygın ve etkili yöntemlerden biri cerrahi müdahaledir. Bu işlem, tümörün böbrekten çıkarılmasını içerir ve böbreğin çoğunu veya tamamını alabilir. Cerrahi müdahale türleri şunlar olabilir:
• Parsiyel Nefrektomi: Sadece tümör ve etrafındaki sağlam böbrek dokusunun bir kısmının çıkarılması.
• Radikal Nefrektomi: Tüm böbreğin çıkarılması.
• Lenf Düğümlerinin Çıkarılması: Eğer kanser lenf düğümlerine yayıldıysa, bu düğümlerin çıkarılması da gerekebilir.
Radyasyon Tedavisi
Radyasyon tedavisi, yüksek enerjili ışınların kullanılmasıyla kanser hücrelerini öldürmeyi amaçlar. Tedavide, tek başına daha az kullanılan bir seçenektir. Genellikle cerrahi veya diğer tedavi yöntemleri ile birleştirilir.
Kemoterapi ve Hedefe Yönelik Tedaviler
Böbrek kanseri, geleneksel kemoterapiye genellikle dirençlidir, bu nedenle kemoterapi tedavide sınırlı bir rol oynar. Ancak hedefe yönelik ilaçlar ve yöntemler, hastalığın tedavisinde önemli bir ilerleme sağlamıştır. Bunlar şunları içerebilir:
• Hedefe Yönelik İlaçlar: Vasküler endotelyal büyüme faktörü inhibitörleri (VEGF inhibitörleri) ve tirozin kinaz inhibitörleri gibi ilaçlar, kanserli hücrelerin büyümesini ve yayılmasını engellemeye yardımcı olur.
İmmünoterapi
İmmünoterapi, tedavide önemli bir rol oynayan yöntemlerden biridir. Bu tedavi, bağışıklık sistemi hücrelerini kanser hücrelerini tanıyarak ve yok ederek teşvik etmeyi amaçlar. İmmünoterapi ilaçları, böbrek kanseri tedavisinde başarılı sonuçlar vermiştir ve bazı hastalarda uzun süreli yanıtlar sağlayabilir.
Böbrek Kanseri İyileşme Oranları Nedir?
Böbrek kanseri için iyileşme oranları, birçok faktöre bağlı olarak değişebilir ve her hasta için farklı olabilir.
İyileşme oranları, hastalığın evresine, tedaviye yanıtına, hastanın genel sağlık durumuna ve diğer kişisel faktörlere göre değişir. İyileşme oranlarına ilişkin genel bilgiler şöyledir:
• Erken Evre (Evre I ve Evre II): Her kanser gibi, bu tür de, erken evrelerde daha iyi tedavi edilebilir. Erken evrede tanı konulan birçok hasta, başarılı bir şekilde tedavi edilir ve uzun vadeli sağkalım oranları yüksektir. İyileşme oranları bu evrelerde genellikle %80 ila %95 arasında değişir.
• Orta Evre (Evre III): Orta evrede, çevresel dokulara veya lenf düğümlerine yayılmış olabilir. Tedavi bu aşamada daha karmaşık hale gelir, ancak uygun bir tedavi planı ile hastaların yaşam süreleri uzatılabilir. İyileşme oranları bu evrede, erken evreye göre daha düşüktür ve %50 ila %70 arasında değişebilir.
• İlerlemiş Evre (Evre IV): Kanser, ileri evrelerde uzak organlara (metastaz) yayılmıştır. Bu aşamada tedavi daha zor hale gelir ve iyileşme oranları genellikle daha düşüktür. Ancak, hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapi gibi yeni tedavi seçenekleri, bazı hastalarda uzun süreli yanıtlar sağlayabilir. İyileşme oranları bu evrede genellikle %10 ila %20 arasında değişebilir.
Böbrek Kanseri Önleme Yolları Nelerdir?
Böbrek kanserini tamamen önlemek mümkün olmasa da, bazı önleme yöntemleri ve risk azaltma stratejileri, riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir. İşte bazı öneriler:
- • Sigara İçmeyi Bırakın
- • Sağlıklı Bir Diyet Uygulayın
- • İdeal Vücut Ağırlığını Koruyun
- • Düzenli Egzersiz Yapın
- • Yeterince Su İçin
- • Tuz Tüketimini Sınırlayın
- • Düzenli Kontroller Yaptırın
- • Bilinçsiz ve kontrolsüz ilaç kullanmayın
- • Alkol Tüketimini Sınırlayın
- • Stresten Kaçının
Böbrek Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular
Böbrek kanseri hakkında genelde merak edilen ve sık sorulan soruları aşağıda bulabilirsiniz.
Böbrek Kanseri İlk Nereye Sıçrar?
Böbrek kanseri genellikle akciğere metastaz yapma eğilimindedir. Ancak, karaciğer, kemikler, beyin gibi vücudun farklı bölgelerine de yayılabilir.
Böbrek Kanseri Kan Tahlilinde Çıkar Mı?
Tanı genellikle kan tahlilleriyle konmaz; çünkü genellikle tarama testleri rutin sağlık kontrolü sırasında yapılmaz ve belirtiler de genellikle kan tahlillerinde belirgin bir şekilde görülmez. Teşhis için özel görüntüleme testleri, böbrek biyopsisi ve diğer tanı yöntemleri kullanılmaktadır.
Böbrek Kanserinde Kemoterapi Var Mı?
Böbrek kanseri tedavisinde kemoterapi, genellikle ilk tercih edilen bir tedavi seçeneği değildir. Çünkü, bu kanser türü diğer kanser türlerine göre kemoterapiye karşı daha dirençli olduğundan dolayı, tedaviye daha az yanıt verir ve bu nedenle tedavinin önemli bir parçası değildir.
Her Böbrek Tümörü Kanser Midir?
Hayır, her böbrek tümörü kanserli değildir. Böbreklerde tümörler farklı nedenlerden kaynaklanabilir ve hepsi kanserli değildir. İyi huylu böbrek tümörleri kanser hücreleri içermezler ve yayılma eğiliminde değildirler.
Böbrek tümörlerinin benign veya malign olduğunu ayırt etmek için tıbbi değerlendirmeler ve görüntüleme testleri gereklidir.
Böbrek Kanserine Hangi Doktor Bakar?
Böbrek kanseri şüphesi veya teşhisi durumunda, çeşitli sağlık profesyonelleri ile işbirliği yapılır. Hastalığın tedavisi ve takibi, bir dizi uzman doktor ve sağlık personeli tarafından yönlendirilir.
- • Üroloji
- • Onkoloji
- • Nefroloji
- • Radyasyon Onkolojisi
- • Patoloji
- • Radyoloji
bu bölümlerde uzmanlaşmış hekimler, tedavi sürecinde beraber çalışırlar. Ancak ilk bulguyu ürologlar yapar.
Böbrek Kanseri Ameliyattan Sonra Tekrarlar Mı?
Böbrek kanserinin tekrarlama riski birçok faktöre bağlıdır ve her hastada farklı olabilir. Kanserin tekrarlama oranı, özellikle tedavi edilen evreye, tümörün tipine, cerrahi başarıya ve diğer kişisel faktörlere bağlı olarak değişir. Genel olarak, böbrek kanseri tekrarlama riski düşük evrelerde daha düşüktür ve yüksek evrelerde daha yüksektir. Düzenli takip ve gerekirse ek tedavi yöntemleri, tekrarlama riskini minimize etmek için önemlidir.
Böbrek Kanseri Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?
Başarılı bir ameliyat sonrası idrar yolunuza ameliyat sırasında takılan sonda ameliyattan bir gün sonra çıkarılır. Ameliyat bitimi böbreğin bulunduğu tarafa yerleştirilen dren ortalama 2. günde çekilir ve yine 2. veya 3. günde hastaneden taburcunuz yapılır.
5 yıl boyunca düzenli kontrolleriniz taburculuk sonrasında planlanır ve bu kontrollere uymanız tavsiye edilir.
Böbrek Kanseri Hastası Nasıl Beslenmeli?
Protein, dokuların onarımı ve iyileşme için önemlidir. Ancak, düşük yağlı tavuk, balık, yumurta, ve baklagiller gibi sağlıklı protein kaynakları tercih edilmelidir.
• Tuzlu yiyeceklerden ve işlenmiş gıdalardan kaçının.
• Özellikle yeşil yapraklı sebzeler, havuç, karpuz gibi yüksek su içeriğine sahip meyve ve sebzeler tercih edilebilir.
• Sağlıklı yağlar, özellikle zeytinyağı gibi bitkisel yağlar ve balık yağı beslenme planında yer almalıdır.
• Sigara, alkol ve kafein tüketimini sınırlayın.