Böbrek Taşı Neden Olur?
Böbrek taşı hastalığı ile karşı karşıya kalan hastaların en çok merak ettiği soruların başında böbrek taşı neden olur sorusu gelmektedir. Oldukça önemli böbrek hastalıklarından biri olan böbrek taşı hastalığı dünya üzerinde en çok görülen hastalıklar arasında yer almaktadır. Yapılan araştırmalara göre böbrek taşı Hindistan, Ortadoğu ve ülkemizde oldukça sıkça görülürken, Asya ve Uzak Doğu ülkelerinde daha az karşılaşılan hastalıklar arasında yer almaktadır. Böbrek taşı neden olur sorusuna doğru bir şekilde cevap verebilmek için ise öncelikle böbreklerin vücudumuzdaki işlevine ve önemine göz atmak gerekmektedir.
Görünümü ile küçük kahverengi fasulyeyi andıran böbrekler insan vücudunda bulunan bazı sistemlerin sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için son derece önemli bir organdır. Böbrekler vücudumuzda bel hizasında, göğüs kafesinin hemen altında, omuriliğin iki tarafında ve sırta yakın bir kısımda yer almaktadır. Sağlıklı her insanın vücudunda, vücudun her iki tarafında böbrek bulunmaktadır. Böbrekler vücudumuzda üreter ve mesane gibi idrarın depolandığı veya taşınmasına yardımcı olan sistemler ile ilişki halindedir.
Hayati bir öneme sahip olan böbreklerin oldukça önemli işlevleri bulunmaktadır. Bu işlevlerin başında ise kanda bulunan suyu, atıkları ve asitleri temizleyerek, filtreleme işlevidir. Böbrekler filtreleme işleminden sonra vücudumuzda bulunan atıkları idrar haline getirerek dışarı atılmasını sağlamaktadırlar. Böbreklerin farklı nedenlerden dolayı hasar görmesi veya hastalanması sonucunda işlevini yerine getirememesi durumunda filtreleme işlevini tam olarak yerine getiremez. Bu durum ise hayati tehlikeye yol açabilecek hastalıkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
Böbreklerimiz vücudumuz için son derece önemli işlevlerden biri olan filtreleme işlemini yerine getirirken, vücut için faydalı olduğu bilinen maddeler vücut tarafından emilir. Geri kalan maddeler ise böbrekler sayesinde idrara dönüşerek vücuttan atılır. Vücuttan atılması gereken idrar içerisinde pek çok farklı idrarla atılması gereken mineral, tuz gibi maddeler bulunmaktadır. Bu söz konusu atıkların olması gerekenden çok daha az sıvı içerisinde yoğunlaşması ise atıkların, böbreklerin iç yüzeyinde yer alan ve emilimi sağlayan kısımlarda kristalize hale gelerek birikmesine neden olmaktadır. Zaman geçtikçe burada birikmeye devam eden kristalize oluşum ise böbrek taşı adı verilen taşa dönüşmektedir.
Günümüze kadar böbrek taşının oluşumunu engellemek için birçok çalışma yapılmış ancak böbrek taşının tam olarak nedeni bulunamamıştır. Ancak yapılan bu araştırmalar doğrultusunda bazı durumların böbrek taşı oluşma ihtimalini arttırdığı gözlemlenmiştir. Risk faktörü olarak değerlendirilen bu durumları ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Ailede böbrek taşı hikayesi,
- Dengesiz ve sağlıksız beslenme,
- Obezite,
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu,
- Gut hastalığı,
- Kronik bağırsak problemleri,
- Az hareket etme veya hareketsiz bir yaşam tarzı,
- Yetersiz sıvı tüketimi.
Bütün bu risk faktörlerinin yanı sıra böbrek taşının erkeklerde kadınlara oranla 3 kat daha fazla görüldüğü bilinmektedir. Bu yüzden erkekler böbrek taşı oluşumu açısından daha yüksek risk taşımaktadırlar.
Böbrek Taşı Nasıl Düşer?
Müdahale edilmemesi durumunda hayati tehlike yaratabilecek hastalıklar arasında yer alan böbrek taşı hastalığı belirtiler görüldüğü ve teşhis edildiği andan itibaren tedaviye başlanmalıdır. Böbrek taşının oluşumuna bağlı olarak gelişen son derece şiddetli belirtiler bulunmaktadır. Bunlar:
- Şiddetli karın, bel ve göğüs ağrıları,
- İdrarda kan görünmesi,
- Bulantı ve kusma.
Bu belirtiler arasında en şiddetli şekilde hissedilen genellikle böğür adı verilen kısımda hissedilen şiddetli ağrılardır. Öyle ki birçok kişi bu ağrılardan dolayı doktora başvurması üzerine böbrek taşına sahip olduğunu öğrenmektedir.
Hastanın yaşadığı belirtiler böbrek taşını işaret ediyor ise doktor öncelikle fiziksel muayene gerçekleştirecektir. Ayrıca hastanın aile öyküsü de değerlemeye alınır. Sonrasında ise böbrek taşının varlığından kesin olarak emin olabilmek için kan ve idrar tahlillerinin yanı sıra bazı görüntüleme tekniklerine başvurulur. Kan ve idrar tahlilleri sayesinde söz konusu böbrek taşının böbreklerde meydana getirdiği hasar tespit edilmeye çalışılır. Böbrek taşı teşhisi için kullanılan görüntüleme yöntemlerinin başında ise bilgisayarlı tomografi gelmektedir. Bilgisayarlı tomografi, taşın büyüklüğü ve bulunduğu yer hakkında net bilgiler alınmasını sağlamaktadır.
Böbrek taşının tedavisi için bütün veriler elde edildikten sonra ise böbrek taşının büyüklüğüne, türüne ve bulunduğu bölgeye göre tedavi yöntemleri belirlenmektedir.
Böbrek Taşı İnsanı Öldürür Mü?
Böbrekler vücudumuzda birçok önemli işlevi bulunan hayati öneme sahip organlar arasında yer almaktadır. Börek taşı oluşumu teşhis edildiği halde gerekli tedavi sağlanmaz ise bu durum böbreklerin işlevini yerine getirmesini olumsuz yönde etkileyecektir. Taşın boyutu, büyüklüğü ve bulunduğu yer böbreklerde tıkanıklığa neden olursa bu durum böbreğin enfeksiyon kapmasına hatta böbrek yetmezliğine neden olacaktır. Böbrek yetmezliği ise hayati önem taşıyan oldukça önemli hastalıklardan biridir.
Söz konusu olumsuz durumların oluşmasını engellemek için en etkili ve tek yöntem böbrek taşı teşhis edildiği anda gerekli tedavinin sağlanmasıdır. Böbrek taşı tedavisi ise taşın boyutuna ya da bulunduğu yer gibi faktörlere göre değişkenlik gösterebilmektedir. Eğer oluşan böbrek taşı 5mm’ye kadar ise taş küçük olarak kabul edilir. Kullanılan ilaçlar, bol sıvı tüketimi ile taşın kendiliğinden düşmesi beklenir. 5mm ve daha büyük taşlar için ise genellikle operasyon gerektirmeyen ESWL (Extracorporeal Shockwave Lithotripsyde) yöntemi tercih edilmektedir. Bu yöntem en basit anlatımı ile böbrek taşının vücudun dışından verilen şok dalgaları ile kırılması ve idrar ile atılmasını sağlamak olarak tanımlanabilir. İşlem sonrasında ise bilgisayarlı tomografi çekilerek böbrek taşının durumu kontrol edilmektedir.
Böbrek taşı tedavisinde bir diğer yöntem ise PNL (Perkütan Nefrolitotomi) yöntemidir. Kapalı ameliyat olarak gerçekleştirilen PNL yöntemi 2 santimetreden büyük taşların bütün halinde ya da kırılarak çıkarılmasını sağlamaktadır. Son olarak kullanılan yöntemlerden bir diğeri ise URS yani üretoroskop yöntemidir. Bu yöntemde eğer diğer yöntemler sonucunda eğer taşın düşmesi sağlanamaz ise idrar yolunda girerek taşın kırılmasını ve düşmesini sağlayan bir yöntemdir.
Böbrek taşı olan insanlar ne yememeli?
Böbrek taşı hastalığı olan kişilerde böbrek taşının düşmesini sağlayan sürece kadar ve tekrar oluşumunu engellemek için beslenme düzenine dikkat edilmesi gerekmektedir. Beslenme düzeni böbrek taşı oluşumu göz önüne alınarak konusunda uzman diyetisyen ve üroloji doktoru tarafından belirlenmelidir. Türkiye’de en çok karşılaşılan böbrek taşı tipi kalsiyum oksalat böbrek taşıdır. Bu tip böbrek taşına sahip olanların taşın oluşmasına neden olan oksalat alımına dikkat etmesi gerekmektedir. Siyah çay, kahve, fazla tuz tüketimi, hayvansal proteinin fazla alınması ve yeteri kadar sıvı tüketilmemesi kalsiyum oksalat böbrek taşı oluşumu için risk faktörleri arasında yer almaktadır. Böbrek taşı olan insanlar, böbrek taşının düşmesini bekledikleri süreçte bu yiyeceklerden ve içeceklerden uzak durmalıdırlar.
Koru sağlık ekibi olarak sizin için hazırladığımız bu yazımızda böbrek taşı ile ilgili en çok merak edilen konulardan olan böbrek taşı neden olur, böbrek taşı nasıl düşer, insanı öldürür mü ve böbrek taşı olan insanlar ne yememeli soruları hakkında detaylı cevaplar vermeye çalıştık. Böbrek taşı ile ilgili daha fazla bilgi almak ya da muayene olmak için sitemiz üzerinden randevu alarak konusunda uzman ve deneyimli doktorlarımız ile iletişime geçebilirsiniz.