Gebeler Bitki Çayı İçebilir Mi?
Gebeliğin ilk anından itibaren son zamana kadar bebeğin hızlı gelişimi söz konusudur. Gebelik boyunca tüketeceğimiz besinler, içeceğimiz içecekler bebeğin ve gebenin sağlığını şekillendirmek açısından önemli bir rol üstlenmektedir. Bu sebeple gebelikteki her bir trimestera özgü beslenme önerileri, süt, et, ekmek, yağ gibi besin gruplarına ilişkin porsiyonlar değişmektedir. Anne ve baba adaylarının aklına takılan en sık sorulardan biri olan “gebelikte çay veya bitki çayı içilebilir mi?” sorusunu detaylıca ele alacağım:
Bitkilerin kök/gövde/yapraklarından elde edilen bitki çayları, doğal olması dolayısı ile genel bir kanı olarak güvenli diye düşünülmektedir. Ancak bazı bitki ve bitki çaylarının anne karnındaki bebeğin hücresel gelişimini olumsuz etkileyerek, annenin rahim kaslarının kasılmasına, erken doğuma hatta gebeliğin sonlanmasına sebep olabilmektedir.
Bitki Çayı İçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler:
• Gebelikte bitkisel ürün ve bitki çayı kullanımına ilişkin yeterli kanıtların bulunmaması sebebi ile her türlü bitki çayı tüketiminden önce doktor veya diyetisyeninize danışmayı ihmal etmeyiniz.
- • Tüketilebilir bitki çaylarında, günlük 1-2 fincan bitki çayını aşmayınız.
- • Karışım bitki çaylarını tercih etmeyiniz.
• Gebeliğin ilk ve son trimesterinde bitki çayı kullanımından uzak durunuz.
Tüketilebilir Bitki Çayları:
• Siyah çay, Türkiye’de en sık içilen bitki çayı olan çay tüketimi içerisinde sahip olduğu kafein ve diüretik etkileri sebebi ile gebeler tarafından tüketimi sınırlandırılmalıdır. Özellikle anemi tanısı alan gebelerin siyah çay tüketimi daha önemli bir hal almaktadır. Demir eksikliği anemisine sahip gebeler yumurta, sebze, kurubaklagil, kırmızı etin yer aldığı öğünler ile siyah çay tüketimleri arasında en az 1,5 saat ara vermelidirler. Ayrıca gebelerin siyah çay tüketimi en fazla 4-5 çay bardağı açık çay ile sınırlandırılmalıdır.
- • Zencefil, gebeliğin ilk üç ayında görülen mide bulantısı şikayetlerinde zencefilin içerisinde bulunan 6- gingerol içeriği sayesinde yararlı etkileri görülebileceği aktarılmaktadır. Aşırı miktarda zencefil tüketildiğinde ağız kuruluğu, vücudun susuz kalması durumu olan dehidrasyon, bulantı ve kusmada kötüleşme gibi semptomlar görülebilmektedir. Ayrıca kurutulmuş zencefil çayı gebelikte önerilmemektedir.
- • Elma kompostosu, gebelikte mide bulantısı ve yanmasında kullanılabilmektedir.
- • Ihlamur, gebelik süresince öksürük, stres durumlarının hafifletilmesinde tercih edilebilecek bir başka bitki çayıdır.
- • Nane, antispazmodik etkileri ile bulantı ve kusmayı önleyici, idrar yolu solunum yolu enfeksiyonlarının tedavi edilmesinde kullanılabilir bir çay çeşidi olup gebelerin dozları aşmayan şekilde kullanımı önerilebilmektedir. Ancak aşırı bir nane kullanımı uterusta kan akışını ve menstruasyonu uyaracağından dolayı gebeliğin ilk dönemlerinde önerilmemektedir.
• Rezene, bağırsaklardaki gaz oluşumunu engellemesi, uykuya dalmayı kolaylaştırması sebebi ile gebelikte aşırı miktar tüketilmediği sürece tercih edilebilir.
Gebelikte Asla Tüketilmemesi Gereken Bitki Çayları
• Adaçayı, içerisindeki thujone isimli bileşen vasıtası ile gebenin tansiyonunun yükselmesine neden olmakta veya düşük olasılığını artırmaktadır. Bu sebeple gebelikte adaçayı tüketilmemesi tavsiye edilir.
- • Alman Papatyası, uykusuzluk, eklem ağrıları gibi şikayetlere iyi geldiği belirtilen bu bitkinin erken doğum, düşük yapmayı tetiklediği bildirildiğinden gebelerde kullanımı önerilmemektedir.
- • Kırmızı ahududu yaprağı, gestasyonel diyabetli bireylerde şekerlerin düşmesini sağlayabileceği aktarılsa da doğum sancılarını başlatabilme gücüne sahip olduğu için gebeliğin ilk dönemlerinde kullanılmamalıdır. Diğer gebelik dönemlerinde ise dikkatli kullanılması gereken bitki çayları arasında yer almaktadır.
- • Meyan kökü çayı erken doğum, düşük yapmayı tetiklediği için gebelerde kullanımı önerilmemektedir.
- • Fesleğen,
- • Biberiye,
- • Ökseotu,
- • Maydanoz suyu,
- • Sinameki,
- • Sarıçiğdem
- • Lavanta,
- • Yaban mersini,
- • Sarı Kantaron,
- • Melisa Yaprağı,
- • Kediotu, Oğul otu,
- • Aleo vera,
- • Karahindiba
menstruasyon döngüsünü destekleyici, erken doğum riskini artıran çaylardan birkaçı olup gebelerin tüketmemesi gerekmektedir.
Bitkilerde bulunan çeşitli aktif bileşenler, istenmeyen etkilere maruz bırakabileceğinden riskli gebeliklerde gebenin ve bebeğin sağlığını tehlikeye atmamak için içmemek daha doğru bir karar olacaktır. Bununla birlikte temin edilen bitki çaylarının elde edilme, saklanma (muhafaza) koşulları ve kontamine (bulaşı) olup olmama durumları açısından düzenli kontrolleri yapılmaz, güvenilir yerlerden satın alınmaz ise sağlıksız ve istenmeyen yan etkileri bulunabilecektir.
Sevgili anne adayları,
Sıcak bir şeyler içmek istediğinizde sıcak bir süt, glikoz-fruktoz şurubu eklenmemiş sahlep, ıhlamur ve nane çayı veya nane limon kullanımı sizin ve kıymetli bebeğiniz için daha sağlıklı olacaktır.
Tüketeceğiniz her bir besinin veya içeceğin sizin ve bebeğinizin sağlığını etkileyeceğini unutmayarak sağlıklı bir gebelik geçirmenizi dilerim
Uzm. Dyt. Şevval ARAZ