Düztabanlık halk arasında genel olarak “taban düşüklüğü” adını da almaktadır. Doğru yürüyüş yapısına sahip olabilmek için vücudun yükünü taşıyan ayakların oluşumu çok önemlidir. Vücudun ayakta durabilmesini sağlayan ayaklarda ve ayak bileklerinde 26 farklı kemik ve bu kemikleri bir arada tutmak için birçok eklem bulunmaktadır. Yetişkin bir insanın ayak yapısına bakıldığı zaman genel olarak ortadan yukarı doğru bir kavis vardır. Bu kavisin ismi ayak kemeridir. Bu kemeri topuk ve ayak kemiklerini birbirine bağlayan lifler oluşturmaktadır. Aynı zamanda alt bacakta bulunan birçok lif de bu kemerin oluşumunda yardımcı görev görmektedir. Tüm bu liflerin hareketi uygun oranda olursa ayaklardaki kavis(kemer) oluşumu normal şekilde olur. Lifler uygun şekilde harekete geçmez ise bu kemer (kavis) oluşmaz veya olması gerektiği şekilde durmaz. Bu şekilde oluşum göstermiş olan ayak yapılarına düztabanlık denilir.
Çocuklarda Düztabanlık
Her bebek doğduğu anda düztaban olarak doğar. Çünkü ayak içerisindeki kavisleri (ayak kemerlerini) oluşturan dokular 5 yaşından itibaren belirginleşir ve görevini yapmaya başlar. Bazen bu durum çocuklarda 8 ila 10 yaşına kadar devam edebilmektedir. Çocukların yürüyüş bozukluklarından yola çıkarak aileler bu konuda kendileri önlem almak için çocuklara tabanlık ve ortopedik ayakkabı kullanımına başvurmaktadır. Bu bilgi yanlıştır ve çocuğun ayak yapısına hiçbir faydası yoktur. Bunun yerine çocukları zeminde çıplak ayakla yürütmek veya tabanı çok yumuşak olan ayakkabılar giydirilmesi en sağlıklı olanıdır.
Düztabanlığın Sebepleri Nelerdir?
Çocuklarda ve yetişkinlerde düztabanlığın oluşmasında birçok sebep vardır. En yaygın sebeplerden bir tanesi genetik faktörlerden dolayı oluşabilmesidir. Ailesinde bu sorun olanlarda çok fazla rastlanmaktadır. Genetik olan düztabanlıklarda cerrahi müdahale gerekebilir. Tabi ki genetik faktörlerin dışında bazı hastalıklardan, ameliyatlardan sonra da bu problem yaşanmaktadır. Vertikal talus, tarsal koalisyon, beyin felci, kas distrofisi, spina bifida gibi hastalıklar düztabanlığa sebebiyet vermektedir. Yaş olarak ilerlemiş kişilerde, diyabet ve obezite rahatsızlığı olanlarda, ayak travması geçirmiş olanlarda da düztabanlığa sıkça rastlanılmaktadır.
Düztabanlık Çeşitleri Nelerdir?
Düztabanlığın çeşidini doktorun kontrol edip tespit etmesi ayak sağlığı açısından çok önemlidir. Çünkü düztabanlığın her çeşidi farklı sağlık sorunlarına sebep olmaktadır.
Sert (Rigit) Düztabanlık
Bu tür düztabanlıklarda kişinin ayağının içerisindeki kavisin oluşmadığı görülmektedir. Ayak kemiği (kavis) bulunmadığı için bu düztabanlığın tespit edildiği kişilerde genellikle içe basma problemi yaşanmaktadır. Bu tür düztabanlıklar tedavi edilmediği takdirde kalıcı problemlerin oluşmasına sebep olmaktadır.
Esnek (Fleksibl) Düztabanlık :
Esnek düztabanlık en çok rastlanılan düztabanlık çeşididir. Bu düztabanlığın çoğunlukla çocukluk yaşlarda tanısı konulmaktadır. Burada kişinin ayağı yer ile temas etmiyorsa ayak içi kemer (kavis) gözükmektedir. Ancak ayak yer ile temas ettiği anda bu kemer kaybolmaktadır. Eğer ki bu tür düztabanlıklarda genetik bir yatkınlık yok ise ilerleyen yaşlarda kendiliğinden düzeldiği görülmektedir.
Kısa Aşil Tendonunun Neden Olduğu Düztabanlık:
Bu tür düztabanlıkların oluşum sebebi, topuk kemiğini baldır kasına bağlayan aşil tendonun kısa oluşudur. Bu düztabanlıkta yürüme yada koşma esnasında topuklarda istenmeyen ağrılar oluşmaktadır.
Posterior Tibial Tendon Disfonksiyonunun neden olduğu düztabanlık
Bu tür düztabanlıklar; baldır kasını, ayak bileğinin içine bağlayan tendon zarar gördüğünde ortaya çıkmaktadır. Burada önemli olan ayak kemerine yeterli olan desteği sağlayabilmektir. Çünkü bu destek sağlanamaz ise şiddetli ağrılara sebep olmaktadır.
Düztabanlık Belirtileri Nelerdir?
Kişinin devam eden hayatında oldukça fazla rahatsızlık veren düztabanlığın belirtileri şunlardır;
Ayaklarda İçe Basma
Bu belirtiye özellikle çocukların yürümeye başladığı yaşlarda çok sık rastlanmaktadır. Düztabanlık için doktor muayenelerine gidildiği zaman öncelikle bakılan belirti içe basmanın olup olmadığıdır. Ayaklardaki olması gereken yük taşıma eyleminin bozulması ile ayakların iç kısımlarına fazlaca yük düşmektedir. Buda ayaklardaki içe basma problemine sebep olmaktadır. Düztabanlık tanısı konulan herkeste ayaklarda içe basma problemi ile karşılaşılmaktadır. Ancak her içe basan düztaban değildir. Burada içe basmanın sebebini doktorun teşhis etmesi önemlidir.
Erken Yorulma
Bu belirtide insanların en çok rahatsız olduğu konu kaval kemiklerinde ve bellerinde rastladıkları şiddetli ağrılardır. Bu ağrılarda kişilerin çok çabuk yorulmasına sebep olmaktadır. Uzun yürüyüşler veya çeşitli spor aktiviteleri ağrıları çoğalttığı için bu tür sporları yapan kişiler erken yorulmaktadırlar.
Kaval Kemiklerinde Hissedilen Ağrı
Neredeyse her düztabanlı kişilerin yaşamış olduğu kaval kemiğindeki bu ağrı yaşam kalitesini düşürmektedir. Yürüme ile gerçekleşen ağrı yatarken kendisini daha çok göstermektedir.
Bel Problemlerinin Artması
Ayaklardaki düztabanlığın belirtilerinden birisi olan bel ağrısı gibi problemler diğer bel ağrısı şikâyetleri ile karıştırılmamalıdır. Geçmeyen bel ağrılarında mutlaka bir doktor kontrolünden geçmelisiniz. Çünkü bu bir düztabanlık rahatsızlığı olabilir.
Ayaklarda Şişlik
Ayaklarda fazla hareket halinde olunduğunda anormal şişliklerin oluşması, düztabanlık belirtisi olabilmektedir. Çünkü ayaktaki yük sağlıksız bir orantı ile ayağa yayıldığı için şişmeler meydana gelecektir. Bazen kişiler bu duruma ayaklara buz koymak gibi kendi bilgileri ile çözüm bulmaya çalışırlar ancak bu çözümler geçicidir. Bu ve bunun gibi durumlarla karşılaşıldığı zaman mutlaka bir doktora muayene olunması gereklidir.
Yürüme Veya Denge İle İlgili Sorunların Ortaya Çıkması
Ayaklarda bulunan kavisler (ayak kemerleri) vücudun tüm dengesini kontrol altında tutmaktadır. Çünkü vücudun ayakta durmasını ve tüm yükü ayaklar sağlamaktadır. Bu kavislerin oluşmadığı veya yarım oluştuğu ayak yapılarında yürüme ve denge kaybı sorunları sıkça meydana gelmektedir. Beklenmedik anda denge kayıpları olabilmektedir. Yürürken biranda ayaklara kramp girme gibi problemler meydana gelmektedir. Tüm bunların sebebi düztabanlık olabilmektedir. Denge kayıpları vertigo isimli sağlık problemi ile çok fazla karıştırılmaktadır. Bu sebeple bir uzmandan yardım istemek en doğru çözüm olacaktır.
Ayakkabıların Çabuk Deforme Olması
Düztabanlık şikâyeti ile doktora başvurulduğu zaman muayene işlemine başlamadan hemen öncesinde doktorlar ayakkabının kullanıldığı andaki almış olduğu şekli ve ne durumda olduğuna bakmak isterler. Çünkü ayakkabıların deforme oluş şekilleri düztabanlık konusunda bilgi verici bir göstergedir. Ayak kemeri az gelişmiş veya olmayan kişilerde ayaklara yük orantılı dağılmadığı için ayakkabılarında ön ve arka kısımları aynı anda deforme olmaz ve bu sebeple ayakkabının da kullanım ömrü kısalmaktadır. Eğer ayakkabılar çok çabuk deforme oluyorsa mutlaka bir ortopediste başvurulmalıdır.
Eğer çok ağır şekilde bir sağlık sorununa sebep olacak bir düztabanlık derecesi yoksa bazı basit yöntemlerle kendiniz de bunu muayene edebilirsiniz. Ayaklarınızı ıslatın ve ayak izinizin net şekilde belli olacağı bir kâğıt, havlu veya beton zemine ayağınızı bastırın. İzlere baktığınızda ayak tabanınızın izi çok net bir şekilde zemine çıktı ise düztabanlık probleminden şüphelenebilir bir ortopediste başvuru yapabilirsiniz. Çocuklarda bu durum tamamen farklıdır. Çünkü çocuklarda ayak kemerlerinin gelişimi belli bir zamanda oluştuğu için parmak uçlarında tutularak izleri takip edilmelidir. Başvurduğunuz ortopedist röntgen, bilgisayarlı tomografi, ultrason, manyetik rezonans yöntemleri ile ayağınızdaki şikayetlerinizin tam olarak teşhisini koymaktadır. Hekiminiz gerek duyarsa bir veya birkaç cerrahi müdahale ile bu soruna çözüm bulacaktır. Burada önemli olan düztabanlığın hangi çeşidi olduğudur ve şikâyetlerinizin ne derece rahatsızlık verdiğidir. Bazı durumlarda hiçbir cerrahi müdahaleye gerek duyulmadan fizik tedavi veya germe egzersizlerle de sonuca ulaşıla bilinmektedir. Yaşamış olduğunuz ağrılar için doktorunuzun size vermiş olduğu ağrı kesicilerden faydalanabilirsiniz. Düztabanlık kontrol altına alınamayacak bir sağlık sorunu değildir. Yapmanız gereken ayaklarınızı ve vücudunuzdaki şikâyetleri doğru gözlemlemektir. Gözlemleriniz sonucunda bir uzmana başvuru yapmaktadır.