Hipotiroidizm Nedir? Teşhis ve Tedavi Yöntemleri
Tiroit bezi tarafından salgılanan hormonlar vücudumuzda bulunan birçok sistemin ve organın uyarılmasını sağlayarak sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlamaktadır. Bir çeşit tiroit bezi hastalığı olan hipotiroidizm ise tiroit bezinin olması gerekenden daha az hormon salgılaması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.
Hipotiroidizm hastalığını daha iyi anlayabilmek için öncelikle tiroid bezinin insan sağlığı için ne kadar önemli olduğunu anlamak gerekir. Tiroit bezi, boğazımızda âdem elması olarak adlandırılan bölümün hemen altında yer almaktadır. Ayrıca soluk borusunun da hemen ön kısmında bulunur. Şekli itibari ile U ve A harflerinin yanı sıra kelebek şekline benzetilen tiroit bezi vücudumuzda oldukça önemli bir fonksiyona sahiptir. Vücudumuzda bulunan birçok sistem ve organ, tiroit bezi tarafından salgılanan hormonlar sayesinde görevlerini yerine getirerek sağlıklı bir şekilde çalışmaktadır. Büyüklüğü neredeyse bir ceviz büyüklüğünde olan tiroit bezi T3 (triiyodotironin), T4 (tiroksin) ve kalsitonon hormonları üretmektedir. Ayrıca bu hormonların üretiminin yanı sıra depolanması ve vücudumuzun ihtiyacı kadar salgılanması da tiroit bezinin oldukça önemli görevleri arasında yer almaktadır. Kan dolaşımına karışarak damarlar aracılığı ile vücudumuzda bulunan sistemlere ve organlara ulaşan tiroit bezi hormonları ulaştıkları sistemleri ve organları uyararak fonksiyonlarını yerine getirmesini sağlar.
Vücudumuzda bulunan birçok sistemin ve organın fonksiyonlarını yerine getirmesi için tiroit bezi tarafından salgılanan hormonlara ihtiyacı vardır. Metabolizmanın sağlıklı, dengeli ve bir uyum içerisinde çalışmasını sağlayan bu hormonları salgılayan tiroit bezinin, görevini olması gerektiği şekilde yerine getiremediği zamanlarda vücutta farklı sağlık problemleri meydana gelir. Tiroit bezinin fonksiyonlarını etkileyen hastalıklar ise iyi huylu ve kötü huylu olmak üzere iki gruba ayrılır. Tiroit bezinde bulunan hücrelerde oluşan kanser oluşumu tiroit kanseri olarak kötü huylu hastalıklar grubunda yer almaktadır. Tiroit bezinin az çalışması, çok çalışması ya da şekil bozukluğundan kaynaklanan hastalıklar ise iyi huylu hastalıklar grubunda yer almaktadır.
Hipotiroidizm ise tiroit bezinin vücudun ihtiyacı kadar hormon salgılayamadığı bir tiroit bezi hastalığıdır. Halk arasında tiroit yetmezliği olarak da bilinmektedir.
Hipotiroidizm Nasıl Anlaşılır?
Tiroit bezi tarafından salgılanan hormonlar, metabolizma başta olmak üzere ruh hali ve büyüme gibi birçok sürecin sağlıklı bir şekilde kalmasını ve ilerlemesini sağlayan oldukça önemli hormonlardır. Hipotiroidizm hastalığı sonucunda tiroit bezinin salgıladığı hormonların azalmasıyla birlikte ilk evrelerde belirtiler kendisini göstermeyeceği için anlaşılması oldukça zordur. Ancak zamanla tiroit bezinin salgıladığı hormonların vücut için yetersiz kalması bazı belirtilerin ortaya çıkmasına neden olacaktır. Bu belirtiler hastadan hastaya değişebileceği gibi şiddetleri de değişkenlik gösterebilmektedir. Hipotiroidizm belirtileri hastalığın başladığı erken dönemde ilk olarak kendini halsizlik, bitkinlik, kas yorgunluğu, motivasyon eksikliği, ses kısıklığı ya da saç dökülmesi, tırnak incelmesi gibi belirtiler ile gösterir. Ayrıca hastanın suratında gelişen su tutulmasına bağlı olarak görülen şişlik de erken dönem belirtileri arasında yer almaktadır.
Hipotiroidizm hastalığı ilerlemeye devam ettikçe vücudun tiroit bezi tarafından salgılanan hormonlara ihtiyacı daha da artacak ve belirtiler de kendisini daha yoğun hissettirmeye başlayacaktır. Bu süreç içerisinde hipotiroidizm hastalığı bulunan kişide depresyon, kaygı bozukluğu, hafızada kötüleşme gibi durumların yanı sıra metabolizmanın etkilenmesinden dolayı ciddi rahatsızlar da görülebilir. Hipotiroidizm hastalığının anlaşılmasına yardımcı olan genel olarak belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Depresif ruh hali
- Uykusuzluk,
- Unutkanlığın artması, hafızada zayıflama,
- Saçlarda incelme ve buna bağlı olarak saçlarda kırılmanın, kopmanın ve dökülmenin artması,
- Adet döneminin aşırı sancılı geçmesi,
- Kaslarda güç kaybı,
- Soğuğa karşı gelişen hassasiyet,
- Ciltte kuruluk,
- Ses kısıklığı,
- Adet dönemlerinde düzensizlik,
- Tiroit bezinde büyüme (guatr),
- Kolesterol düzeyinde yükselme,
- Kilo artışı,
- Kalp hızında yavaşlama,
- Libido kaybı,
- İşitme sorunları,
- Kansızlık,
- Tırnaklarda incelme ve kırılma.
Hipotiroidizm hastalığının anlaşılmasında etkili bir faktör olan bu belirtiler, hipotiroidizm hastalığı tedavisi sağlanmadığı durumlarda şiddetini arttırabilir. Hatta erken müdahale edilmemesi durumunda çeşitli komplikasyonların gelişmesine neden olabilir. Ayrıca bu belirtiler hipotiroidizm hastalığı bulunan çocuklarda ve ergenlerde görülebileceği gibi buna farklı belirtiler de eşlik edebilir. Çocuklarda ve ergenlerde görülen belirtiler ise şu şekildedir; zihinsel gelişim geriliği, gecikmiş ergenlik, dil gelişiminde gerilik ve büyümede yavaşlama.
Hipotiroidizm Nasıl Tedavi Edilir?
Hipotiroidizm hastalığının tedavisi için öncelikle gerekli tanı konulması gerekmektedir. Çünkü tiroit bezinin belirtileri aynı zamanda farklı birçok hastalığın da belirtileri arasında yer alabilmektedir. Hipotiroidizm tanısı için ise çeşitli testler ile kandaki tiroit bezi tarafından salgılanan hormonların seviyelerine bakılır. Bu hormonların tespit edilmesi ile hipotiroidizm hastalığı tanısı konulabilmektedir. Tiroit fonksiyon testi adı verilen bu testlerde tiroit hormonlarının yanı sıra tiroit bezinin çalışmasını kontrol eden ve hipofiz bezinden salgılanan TSH yani tiroid stimülan hormonu hakkında da bilgi elde edilir. Kandaki değerlere bakıldığında THS değeri normalden yüksek ise bu durum tiroit bezinin hipofiz bezinden salgılanan hormonlara yeterli cevabı vermediği anlamına gelmektedir.
Bütün bu değerlendirmeler sonrasında hipotiroidizm tanısı konduktan sonra en sık tercih edilen tedavi yöntemlerinden biri hastaya tiroit hormonu verilmesidir. Söz konusu hormon desteği için levotiroksin isimli ilaç kullanılmaktadır. İlacın hangi dozda kullanılması gerektiğini anlamak için ise ilaç kullanımı öncesinde bazı kan testleri yapılmaktadır. Böylece kan değerlerine göre kullanılması gereken doza karar verilir. Bu süreç bazı durumlarda uzun sürebilmektedir. Ayrıca günlük dozun belirlenmesinde hastanın yaşı, cinsiyeti ve kilosu da son derece önemlidir.
Hipotiroidizm hastalığında dozun belirlenmesinin yanı sıra bir diğer önemli detay ise hastanın sürekli takip edilmesi gerekliliğidir. Hasta ilaç kullandığı süre boyunca doktoru tarafından gözlem altında tutulmalıdır. Çünkü gerekli testler yapılarak hasta ilacı kullandığı süre boyunca değerler incelenir ve dozlar da buna göre düzenlemeler yapılabilir.
Hipotiroidizm tehlikeli midir?
Hipotiroidizm hastalığı tedavi edilmez ise tehlikeli bir hastalık olarak değerlendirilebilir. Çünkü tiroit bezi tarafından salgılanan hormonların yetersiz olması özellikle metabolizmayı etkileyerek komplikasyonlara yani istenmeyen etkilere neden olacaktır. Söz konusu komplikasyonlar hakkında kısaca bilgi verecek olursak:
- Guatr: Tiroit bezinin olması gerekenden daha az hormon salgılaması onun hipofiz bezi tarafından sürekli uyarılmasına neden olacaktır. Bu uyarmalar ise bir süre sonra tiroit bezinde büyüme ile guatr oluşumuna neden olacaktır. Büyük boyutlardaki guatrlar nefes alma ve yutma problemlerine neden olabilmektedir.
- Kalp sorunları: Hipotiroidizm kötü kolesterol olarak da bilinen LDL kolesterol düzeyinin artmasına neden olmaktadır. Bu durum ise kalp ile ilgili ciddi problemlere yol açabilir. Müdahale edilmediği takdirde hayati tehlikesi bulunan kalp yetmezliği ve kalpte büyüme hastalıkları görülebilir.
Bu önemli iki komplikasyonun yanı sıra ruhsal ve zihinsel sağlık problemleri, Periferik nöropati, doğumsal bozukluklar ve kısırlık da Hipotiroidizm tedavisi sağlanmadığı durumlarda oluşabilecek komplikasyonlar arasında yer almaktadır.
Koru sağlık ekibi olarak sizin için hazırladığımız bu yazımızda hipotiroidizm hastalığı ile ilgili en çok merak sorulardan olan Hipotiroidizm nedir, nasıl anlaşılır, nasıl tedavi edilir ve Hipotiroidizm tehlikeli midir soruları hakkında detaylı cevaplar vermeye çalıştık. Hipotiroidizm hastalığı ile ilgili daha fazla bilgi alabilmek ya da muayene olabilmek için sitemiz üzerinden randevu alarak konusunda uzman ve deneyimli doktorlarımız ile iletişime geçebilirsiniz.