Aort Damarı Ameliyatları
Kalp ve Damar Cerrahisi

Aort Damarı Ameliyatları

    Aort Damarı Ameliyatları

    Aort damarı ameliyatları üzerinde gerçekleştirilen tedavilerin inceliklerini incelemeden önce durum hakkında bazı arka plan bilgileri sunmak önemlidir. Anevrizma, vücutta yaşamı tehdit eden bir kanama bozukluğuna yol açan yırtılmasını önlemek için tedavi edilmelidir.

    Hastada 5/5.5 cm ve üzerinde aort anevrizması varsa veya anevrizma büyümesi belirtileri başlamışsa açık tip cerrahi bir tedavi tekniği olabilir. Anevrizma yırtılırsa hasarın cerrahi onarımı yapılabilir (patlayan iç kanama).

    Bir anevrizma, ilk etapta anevrizmaya neden olan rüptür yerine başka bir arter aşılanarak cerrahi olarak onarılabilir. Yapay damarlar, genellikle bir tür polyester kumaş olan Dacron'dan yapılan ve insan aortununkiyle karşılaştırılabilir çapta bir tüp şeklinde kalıplanan tıbbi cihazlardır.

    Dikişler, protez damarı aortun bağımsız kısımlarına sabitler. Tıbbi bakımın altın standardı olarak kabul edilen açık cerrahi, anevrizmaları onarmak için sıklıkla kullanılır.

    Aort Damarı Ameliyatı Nasıl Yapılır?

    Abdominal ve torasik aort anevrizması olan hastalarda genel anestezi altında yapılan aort arter cerrahisi tercih edilen tedavi yöntemidir. Bacak ve kollardaki anevrizmaları tedavi ederken hem lokal hem de bölgesel anestezikler kullanılabilir. Anevrizmanın hemen üzerindeki deri ve kas dilimlenirse anormalliği tespit etmek ve çevre dokulardan ayırmak mümkündür.

    Bundan sonra, anevrizmanın duvarları açılır ve anevrizmanın başından sonuna kadar kan akışını geçici olarak engellemek için açıklıklara forseps sokulur. Daha sonra yapay damardan kan ve pıhtı boşaltılır ve daha sonra dikilerek anevrizmanın üstünde ve altında bulunan sağlıklı damar bölümlerine birleştirilir.

     Vücudun karın ve gövde dışındaki bölgelerindeki anevrizma tedavisi edilirken yapay damar yerine bacakta yüzeysel bir damar olan safen damarından yararlanılabilir. Kısıtlanmamış kan akışı, forseps damardan çıkarılır çıkarılmaz geri yüklenir.

    Dikiş hatları kapatılmadan önce kısa bir kanama periyodu vardır. Ek bir kan kaybı olmayacağı teyit edildikten sonra dokular tekrar dikişlerle dikilir. Damar duvarının sadece anevrizmanın büyüdüğü kısmının çıkarılması ve onarılması, duvarda sadece bir noktaya yayılması durumunda mümkündür.

    Bir anevrizma, bir kan damarının şişmesini veya genişlemesini tanımlar. Vücuttaki en büyük arter olduğu ve tipik bir yırtılma hedefi olduğu için aortta anevrizmalar sıklıkla gelişir. Anevrizma, aort arteri üzerindeki prosedürlerle tedavi edilmeseydi, gelişmeye devam edecek ve sonunda yırtılacak, yaşamı tehdit eden iç kanamaya neden olacak ve nihayetinde ölüme yol açacaktır.

    Anevrizmaların çoğu, belirli semptomlar yaşadığını bildiren bir hastanın doğrudan bir sonucu olarak değil, rutin kontroller sırasında tesadüfen keşfedilir. Bir anevrizma, erken evrelerinde yakalanır ve uygun şekilde tedavi edilirse kalıcı olarak tedavi edilebilir.

    Anevrizmalar genellikle aort damarı ameliyatları prosedürleri kullanılarak tedavi edilir. Bu tedaviler sırasında genişleyen arter cerrahi olarak yapay bir kanal ile değiştirilir. Hastanın vücudunun içinden yapay bir damarın anevrizmanın yerleştirildiği damara yerleştirilmesini içeren tedaviler başka bir olasılıktır.

    Bu tedaviler anevrizmanın bulunduğu damarı bypass ettikleri için hasta için daha az müdahaleci ve rahatsız edici olabilir.

    Anevrizmaya bağlı ölüm insidansı tüm listede onuncu sırada yer almaktadır.  Anevrizmalar bazı insanlar için ciddi bir tehdittir. Bu bireyler:

    • 60 yaş ve üstü insanlar,
    • Kendi ailesinde anevrizma öyküsü olan kişiler,
    • Sigara içenler,
    • Bacaklarında damar hastalığı olan hastalar,
    • Hipertansiyonu olanlar
    • İnsanlar yaşlandıkça anevrizmalar daha sık görülür. Erkekler anevrizmalardan orantısız olarak etkilenir.

    Anevrizma Nedeni

    Anevrizmanın oluşumu hala bir gizemdir. Bu nedenle, hangi ameliyatların aortik arteri içereceğini belirlemek zor olabilir. Öte yandan, anevrizmalar, arter duvarını sağlam tutmak ve yüksek tansiyon sırasında yırtılmaları önlemek için gerekli olan kolajen ve elastin proteinlerinin parçalanması ile karakterize edilir.

    Bu proteinlerin yırtılması, anevrizmaların birincil özelliğidir. Başka bir deyişle, damar duvarı, damar içinde gelişen artan basıncı tutamayacak kadar zayıfladığında anevrizmalar gelişir ve sonuçta anevrizma oluşumuna neden olur. Bu durumun en yaygın yan etkilerinden biri, bazen atardamarların sertleşmesi olarak bilinen aterosklerozdur.

    Anevrizma Belirtileri

    Anevrizmalar nadiren şikayeti garanti eden bir durumdur. Hastalar, midelerinin ortasında, her kalp atışında yukarı ve aşağı hareket eden bir yumru hissettiklerini tarif edebilirler. Genellikle doğal yaşlanma sürecinin bel ağrısı, mide rahatsızlığı ve anevrizmaların neden olduğu sırt ağrısı etkilerine inanılır.

    Öte yandan, karında, sırtta veya belde birkaç günden fazla sürekli rahatsızlık varsa, özellikle aynı anda hipertansiyon varsa, anevrizma ele alınmalıdır. Ayrıca anevrizma patlaması nedeniyle oluşan yırtılma yeni bir dizi semptomu da beraberinde getirebilir.

    Rüptür neredeyse sıklıkla hasta için ölümcül iç kanamaya yol açar. Anevrizma öyküsü olan kişiler, anevrizma olduğunun farkında olsun ya da olmasın, bel ve karın bölgesinde aniden şiddetli ağrı hissederlerse, aort damarına müdahale için en kısa sürede hastaneye götürülmelidir.

    Anevrizma Tanısı

    Aort damarı ameliyatları için başarılı tedavinin anahtarı erken teşhistir. Öte yandan, anevrizmalar çok çeşitli semptomlara neden olmadıkları için muayeneler sırasında sıklıkla tesadüfen keşfedilir. Anevrizmalar bir doktor tarafından tedavi edildiğinde daha da şiddetli hale gelebilir.

    Bununla birlikte, ultrasonografi, anevrizmalar için tercih edilen tanı testi olarak kabul edilir. Karmaşık olmayan, çok az zaman alan, pahalı olmayan ve güvenilir bir işlem olduğu için ultrasonografi ile anevrizma doğru ve başarılı bir şekilde teşhis edilebilir.

    Ultrasonografiyi kullanarak anevrizmaları toplum düzeyinde yüksek doğrulukla tespit etmek de mümkündür. 65 yaş üstü aday olan her erkekte ultrasonografi ile anevrizma taraması yapılmalıdır.

    Anevrizmalar çok sayıda teknik kullanılarak tanımlanabilir ve bu özellikle tedavi planlaması açısından önemlidir. Bu kategori, bilgisayarlı tomografi (CAT), manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve anjiyogramlar gibi çeşitli görüntüleme prosedürlerini içerir.

    Bu yöntemler anevrizmanın yerini, boyutunu ve bağlı olduğu organları belirlemek için kullanılır. Ameliyat hazırlığının ameliyat öncesi aşamasında anjiyogramlar genellikle gerekli değildir; bununla birlikte, bir anevrizmanın endovasküler tedavisine hazırlanırken kullanılabilirler.

    Anevrizma Tedavisi

    Anevrizma varlığında bile aort arterinde cerrahi tedaviler her zaman gerekli değildir. Anevrizması olan bir hastada ameliyat yapılıp yapılmayacağına karar verirken hastanın durumunun büyüklüğü ve semptomlarının şiddeti göz önünde bulundurulur.

    Anevrizmanın yırtılma olasılığı boyutuyla ters orantılı olduğundan, anevrizmanın boyutu tedavinin ne zaman başlaması gerektiğini belirlemede en kritik faktördür. Sonuç olarak, anevrizmaları 5.5 santimetreden küçük olan ancak başka semptomları olmayan kişiler ameliyat gerektirmez, ancak en belirgin anevrizmaları 5.5 santimetreden büyük olan kişiler tedavi gerektirir.

    Rutin izleme ile belirlendiği üzere, küçük bir anevrizma rahatsızlığa neden olursa veya çoğalırsa cerrahi onarım gerekecektir. Sonuç olarak, çapı 5-5.5 santimetreden küçük olan ancak hiçbir semptomu olmayan kişiler, ultrason veya bilgisayarlı tomografi ile altı ayda bir anevrizmalarının çapı ölçülerek izlenir.

    Sigarayı bırakarak ve takip boyunca hipertansiyonu kontrol altında tutarak anevrizmanın ilerlemesi yavaşlatılabilir.

    Bir anevrizmayı tedavi ederken, cerrahlar sıklıkla hasta veya hasarlı olanın yerini almak için yepyeni bir damar oluştururlar. Güvenilir ve değişmez bir şekilde, hiçbir ilişkili risk olmaksızın uzun süreli sonuçlar ürettiğinden, tıp uzmanları son yarım yüzyıldır bu yaklaşıma güvenmiştir.

    Herhangi bir zorluk olmadığında hastalar genellikle genel anestezi altında aort damarı ameliyatı geçirdikten 6 ve 10 gün sonra hastaneden taburcu edilir. Tedavilerini aldıktan sonra, hastaların bir ila iki aylık bir süre boyunca normale dönmeme olasılığı vardır.

    Bu prosedür, anevrizmadan tam bir iyileşme elde etmeyi mümkün kılar. Ameliyat sırasında standart ölüm riski %5'tir, ancak bu etkili prosedür nedeniyle risk önemli ölçüde daha yüksektir.

    Aort damar cerrahisi olan hastalar, anevrizmayı içeren damara içeriden yapay bir kanal yerleştirmeyi içeren alternatif bir tedavi seçmenin, prosedürle ilişkili ağrının hafifletilmesini sağladığını keşfedebilirler. Bu teknik endovenöz stent greftleme olarak bilinir.

    Tıp uzmanları ilk olarak yaklaşık on yıl önce intravasküler anevrizma onarımı olarak bilinen anevrizmaların tedavisi için bir yaklaşım kullandılar. Bu teknikte cerrahın karın bölgesinde herhangi bir kesi yapmasına gerek yoktur. Bunun yerine, kasık bölgesinde küçük kesiler yaparken cerrahı yönlendirmek için röntgen ekipmanı kullanılır.

    Yapay damar anevrizmanın bulunduğu yere getirildikten sonra yerinde kilitlemek için bir dikiş kullanmak yerine, damar şişirilir ve içeriden özel kancalarla tutturulur. Ameliyattan sonra taburcu edilmeden önce hastanın iyileşmesi için en az birkaç gün hastanede kalması ve eve gitmemesi gerekir.

    Ne yazık ki, anevrizmadan muzdarip hastaların sadece küçük bir yüzdesi bu ameliyat için adaydır. Protez arter anevrizması içine yerleştirildikten sonra anevrizma büyümeye devam edebilir ve sonunda patlayabilir.

    Hastaların devam eden bakımlarının bir parçası olarak sporadik aralıklarla bilgisayarlı tomografi veya renkli doppler ultrason görüntülemesi yapılması gerekir. Bu nedenle, açık aort arter ameliyatlarının aksine, bu yaklaşım uzun vadede etkili olan anevrizma için sıklıkla tedavi vermeyebilir.

    "Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz."

    BirolYAMAK
    Kalp ve Damar Cerrahisi

    Prof. Dr.

    Birol YAMAK

    Koru Ankara Hastanesi