Bacak Atardamarı Ameliyatları
Kalp ve Damar Cerrahisi

Bacak Atardamarı Ameliyatları

    Bacak atardamarı ameliyatları hakkında bilgi vermeden önce hastalığın başlangıcı ve ilerleme safhalarıyla ilgili bilgilendirme yapmakta yarar var. Bacak damar hastalıkları, damar içinde meydana gelen daralmalarla başlar ve giderek artar. Tüm damarlar hasta olmasına rağmen, uyluk ve diz altı atardamarları gibi beden damarlarının bazılarında daha ileri seviyede hastalık görülür. Gittikçe çoğalan darlık, bir gün bacak damarlarının bir kısmının tamamıyla tıkanmasıyla neticelenir. Bütün bacak damarlarının tıkanması nadir olur. Tıkanıklığın daha altına tıkalı olan damarın etrafında ki oluşmuş ufak veya kılcal damarlar sayesinde kan taşınmaktadır ancak bu şekilde giden kan genelde yeterli olmaz. Tıkanık uzunluğu, tıkanmış damarın alanı ve yan yollarla aşağı taşınan kan miktarınca hastalarda şikayetler farklı olur.

    Bacaklarda Atardamar Tıkanıklığının Belirtileri Nelerdir?

    Bacak atardamarı ameliyatları öncesi belirtileri iyi tespit etmek gerekir. Atardamar tıkanıklığı olan hastaların bazılarında bir şikâyet veya belirti olmayabilir. Ancak, Atardamar problemleriyle ilgili en sık şikâyet yapılması zaruri günlük fiziksel hareketlerle baldırlar, uyluk çevresi ve kalçadaki adalelerde beliren ve genellikle kramp biçiminde olan ağrılardır. Yürümekle ortaya çıkan bu ağrının en belirgin özelliği, durulması halinde ağrının kısa sürede geçmesi ve yürünmesi halinde tekrarlamasıdır.

    Zaman içinde kan akışının giderek azalması neticesinde ağrılar dinlenirken ya da uyku halindeyken bile ortaya çıkabilir. Bir zaman sonra ağrılar sürekli hale gelir ve gündüzleri de devam etmeye başlarlar. Hastalar, genelde bacaklarını yatakların kenarından aşağı sarkıttıklarında daha rahat olabilirler ve yine yürüme ağrıları da daha kısa mesafelerde hissedilmeye başlar. İleri aşamalardaysa ayak ve özellikle de ayak parmağında ağrılı yara ve kangren ortaya çıkabilir. Basit bir sebeple başlayan yaralar aylar boyu iyileşemez ve yayılırlar. Özellikle de şeker hastalığında, yara olmasına rağmen ağrı bulunmayabilir. Parmaklarda ya da topuklarda oluşan uzun süreli soğuk morluklar, bir müddet sonra siyah renkte kangrenlere dönüşebilir.

    Damar Tıkanıklığının Önemi Nedir?

    Damar tıkanıklığı olmasından önce, hastalarda yarattığı etkiler çok daha önemlidir. Bacak atardamarı ameliyatları bu etkiler dikkate alınarak yapılır. Şikâyet derecesiyle hasta ve bacaklarının vaziyeti arasında büyük ilişki bulunur. Mesela yürüyüşte ağrı yapan damar tıkanıklıkları genelde hastada rahatsızlığa neden olurken, dinlenme esnasında ağrılar ve ayaktayken yaralar oluşturan damar tıkanıklıklarıysa bacaklarda kesilme riskini taşırlar.

    Damar Tıkanıklığı Ne Şekilde Teşhis Ediliyor?

    Hastaların şikayetleri dinlenerek ve öncelikle bacak damarları nabızlarının kontrolü olmak kaydıyla türlü tedavi teknikleri ile bacakların Atardamar hastalığı kolayca teşhis edilebilmektedir. Fakat daha kapsamlı değerlendirme gerektiğinde, damarlarda ki darlıklar ve tıkanıklığın anlaşılmasındaki belli başlı görüntüleme teknikleri bilgisayarlı tomografi anjiyografi, manyetik rezonans anjiyografi, anjiyo ve renkli Doppler ultrasonografidir. .

    Tedavi Süreci Nasıl İlerliyor?

    Hastaların şikâyeti ve durumun aciliyetine bağlı olarak tedavi planı yapılır ve bilinenin aksine tıkanmış her damar açılmaya çalışılmaz. Bacak atardamarı ameliyatları gerekli değilse önce hastada damar tıkanıklığına sebep olan unsurlar kontrol altına alınır ve hastalar, daha sağlıklı bir hayat tarzına kavuşturulurlar. Erken dönem teşhisi ile damar tıkanıklığında yürüyüş sayesinde çok daha hareketli bir yaşam, kilo vermek, varsa şeker hastalığı ve hipertansiyon tedavileri, aşırı kolesterol ve lipit düzeylerinin azaltılmasıyla tedaviye başlanmak olanaklı hale gelir. Sigaranın bırakılması ve sigara içilen ortamlarda durmamak önemli olup, başka tedavi tekniklerinin etkili olması için mutlaka gerekmektedir. Pasif ve hareketsiz yaşamdan çok daha aktif ve düzenli aralıklarla egzersiz yapılan bir yaşama geçmek damar hastalıkları tedavisinde önemli yer alır. Özellikle de yürüyüş ağrısı şikayetleri olan damar hastaları haftada 3 ya da 4 günde, bir saat yapacakları yürüyüşle bacak damarları ve de vücut sağlığı bakımından oldukça fayda sağlar. Daha sağlıklı bir hayata yönelik bu tür farklılıklar yanı sıra, kanı susulandır, ağrısız yürüme mesafesini çoğaltan bazı ilaçlardan yararlanmakta mümkündür. Tüm bu yöntemler sayesinde yürüme ağrısı çeken hastaların %76'sı bacak Atardamarı ameliyatları operasyonlarına maruz kalmadan daha fazla rahat edebilmekteler.

    Hastaların bazılarında ilaçlar ve hayat tarzındaki değişimler yeterli olmamaktadır. Özellikle kısa mesafede yürüme ağrıları olan veya dinlenirken ağrı, bacaklarda yara ve kangren olduğu durumlarda bu tedavi tek başına yeterli olmaz. Böyle durumlarda tıkanmış damarların açılıp ayak ve bacağa giden kan akışının hızlandırılması gerekir. Ayak ve bacağın kan akışının yükseltilmesi tıkanmış damarın balon veya stentle açılması veya bacak Atardamarı ameliyatları ile mümkün olmaktadır. Özellikle parmağında veya ayağında kangren olan hastaların bu kangrenli dokularının kesilmesi gerekliyse aşırı dikkatli olunması lazımdır. Kangren veya yara ayaklarda ki dolaşım sorununun gözle görünen ufak bir kısmıdır.

    Başka bir ifadeyle bacak veyahut ayağın tamamına yakınının dolaşımı kötü olup, bacak kaybedilmektedir. Bu gibi durumlarda, kangrenli parmağın ayrıştırılması hiçbir şekilde olayı çözemediği gibi daha da yaygınlaştırmaktadır. Böyle durumlarda önce damarın açılarak, dokunun kanlanmasının sağlanması ve sonra kangrenli parmağın alınması bacağı kurtaracaktır.

    Atardamar Tıkanıklığı Sürecinin İşleyişi

    Atardamar tıkanması ya da periferik arter hastalığı, bacak Atardamarlarında zaman içinde biriken yağlar, kolesterol atıkları ve kireçlenme sonucu oluşurlar Atardamar esnek yapısını kaybeder ve darlık hali ilerledikçe damarların beslediği dokuya oksijen sayesinde zengin ve taze kan ulaşması daha zor olur. Öncelikle hiçbir iz yokken, sürecin ilerlemesiyle bacak ve ayaklarda belirtiler baş gösterir. Yürüme ve eforla oluşan baldırlarda ki ağrılar hastaların durmak zorunda kalmalarına neden olur. Gittikçe yürüme mesafesi kısalır. İlerleyen aşamalarda dinlenirken dahi ağrılar, ayak renk değişiklikleri, üşümeler ve uyuşukluk hisleri ile son zamanlarda yaraların açılması gözlemlenebilir. Bu sebeple bacak Atardamarı ameliyatları gündeme gelebilir.

    Atardamar Tıkanıklığı Ameliyatları

    Bacak Atardamarlarında zamanla gelişmekte olan darlık ileri derecedeyse veya tam tıkanıklık hali meydana gelmişse artık tedavide hayat tarzı farklılıkları veya ilaçla tedavi tıkanıklığın açılmasını mümkün kılmaz. Böyle durumlarda, Atardamara özel girişimci tedavi tipleri bacak Atardamarı ameliyatları planlanır. Son yıllarda bacak Atardamar tıkanıklığına yönelik girişimsel tedavilerde damarların içinden uygulanmakta olan (endovasküler) balonla genişletme ve stent uygulamaları ön plana çıkmıştır.

    Buna ek olarak, ileri seviyede darlık veya tıkanmalar uzun atar damar parçalarını etkilemişse veya ilgili yerde Atardamarda aşırı miktarda kireçlenme bulunuyorsa bu tip hastalarda kesikli operasyon şarttır. İlaveten, balon veya stent tedavisi başarısız olmuş hastalarda da cerrahi operasyon, açık ameliyat olabilir.

    Atardamar Tıkanıklığı Ameliyat Türleri

    Bacakların Atardamar tıkanıklığında bacak Atardamarı ameliyatları arasında, başlıca bacak bypass ameliyatı ve ayrıca tıkanıklığa sebep olan plakların temizliği vardır. Bypass işlemlerinde tıkalı olan Atardamar çıkarılmaz veya değiştirilmez, yalnızca tıkanıklık sonrasına kan taşıyabilmek maksadıyla yapılır. Bu yüzden, yapay bir damar veya hastanın kendi Toplardamarının bir tarafı, tıkanmış Atardamarda tıkanma öncesine, öteki uç ise tıkanığın sonrasına dikilir. Böylelikle önceden tıkanıklık nedeniyle yol bulamayan oksijenden zengin saf kan, bundan sonra bu yan yoldan geçip tıkanıklığın ötesine ulaşmaktadır. By-pass ameliyatlarında genellikle karın içindeki veya kasıkta yer alan Atardamardan diz eklemi hizasındaki Atardamara kan taşınmasının gerçekleşmesi sağlanır. Endarterektomi işlemiyse, bazı özel durumlarda, bypass işlemiyle beraber Atardamar içinde tıkanıklığa sebep olan plakların cerrahi yöntemle temizlenmesi işlemidir.

    Bacak Atardamarlarında tıkanıklık bulunan hastalarda bununla birlikte şah damarında veya kalpte bulunan koroner damarlarda da yine darlıklar ve tıkanmalar söz konusu olabilir. Bu sebeple hasta bacak Atardamarı ameliyatları işlemi yapılmadan önce gerekli değerlendirme sürecinden geçmiş bulunmalıdır. Şah damarı ultrason incelemesi ve kalple alakalı olarak Kardiyoloji doktorumuzun değerlendirmesi yapılmalıdır. Bu ameliyatlar genel anestezi veya spinal anestezi ile yapılır. Ameliyatın ardından hastanın yaklaşık 3 gün hastanede yatması gerekir. Ameliyatın ardından kesinlikle sigara kullanmamalıdır. İlaveten, pıhtı önleyen ilaçlar öncelikli olmak şartıyla ameliyatı yapacak olan cerrahımız tarafından belirlenen ilaçların düzenli biçimde kullanılması gerekir. İlerleyen aşamalarda düzenli kontrollerle bacaklarda ki Atardamar ve bypass esnasında kullanılan damarın durumunu değerlendirmek zorunludur.

    Atardamar Tıkanıklığı Ameliyatları

    Bahsi geçen bacak Atardamarı ameliyatları tiplerinin başarılı olabilmesi için hastanın ameliyat öncesi doğru şekilde değerlendirilmesi oldukça önemlidir. Yapılacak ameliyat stratejisi doğru oluşturulmalı ve hastaya kapsamlı bilgi verilmelidir. Ameliyat titiz bir şekilde ve teknik detaylarla en üst seviyede dikkat edilip yapılmak durumundadır. Bacak Atardamarı ameliyatları sürecinde doktorun tecrübe ve doğru yaklaşımı neticeyi önemli oranda belirler. Bacağını kaybetme riski olan hallerde bacak kurtarmak maksadıyla diz altı bypass ameliyatları gerekli olabilir. Öteki bacak Atardamar bypass ameliyatlarında ki gibi bu tür ameliyatlarda da doktorlarımız oldukça deneyimlidir. Bacak Atardamar tıkanıklığı tanısı konulup ve damar içi balon veya stent tedavisine uygun olunmadığı için açık ameliyat önerilmişse şayet, hastanemiz doktorlarından görüşlerini alabilirsiniz.

    "Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz."

    Yazar Hakkında

    Tıbbi Yayın Kurulu

    Tıbbi Yayın Kurulu

    tarafından 05.12.2020 tarihinde onaylandı.

    İletişim Formu

     
       
     
     
    BirolYAMAK
    Kalp ve Damar Cerrahisi

    Prof. Dr.

    Birol YAMAK

    Koru Ankara Hastanesi