Kolon Kanseri (Bağırsak) Tedavisi ve Belirtileri
Kolon kanseri, her iki cinsiyetten insanlar için insidans ve ölüm oranları söz konusu olduğunda üçüncü sırada yer almaktadır. Ancak erken evrede tespit edilirse tedaviye iyi yanıt veren kanserlerden biridir. Erken teşhis ve tedavi edilirse, hastaların yüzde 90'ı beş yıl sonra hala hayatta olacak. Olası kanser öncesi formların rutin tarama ile saptanması, kanserin yayılmasını erken evrelerinde durdurabilir ve hayat kurtarabilir.
Kolon, sindirim sisteminin toplam uzunluğunun yaklaşık 1,5 ila 2 metresini oluşturan tüp şeklinde bir organdır. Kolon ve rektum, kalın bağırsağın tüm organı oluşturan iki bölümüdür. Rektum, dışkıların geçici olarak depolandığı sindirim sisteminin sonunda bulunan küçük bir yerdir. Sindirim süreci, ince bağırsakta sindirilen besin maddelerinin alınmasından sorumlu olan kolonda tamamlanır. Rektum, çıkarılmayı beklerken boşaltılan maddenin depolama alanıdır.
Polipler ise kolon hücrelerinde başlayan kolon kanserinin ilerlemesinde sıklıkla görülen bir evredir. Yeterince erken tespit edilirse kolon dışına yayılmadan tedavi edilebilir. Yine de, yeterince erken yakalanmazsa, sonunda kolon duvarını kıracak ve tedavisi olmayan bir durum haline gelecektir.
Kanser, kolon boyunca yayıldıktan sonra diğer vücut bölgelerine yayılabilir. Bu sürece metastaz denir. Kolon kanserinin diğer hayati organlara en sık yayılımı lenf düğümleri ve kan damarlarıdır.
Kolon (Bağırsak) Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikler bağırsak kanserinin (kolon) ayırt edici özelliklerinden biridir ve bunların varlığı fark edilebilir. Diğer birçok kanser türünün aksine semptomları nedeniyle teşhis edilebilir. Semptomların tümü dışkı ile ilişkili olsa bile, vücudun sol tarafında tutulmaya karşı vücudun tepkisi vücudun sağ tarafında tutulmaya karşı farklı olabilir.
Bunun nedeni kolonun uzun bir organ olmasıdır. Sütun bir bütün olarak sayfanın sol tarafında bir noktaya gelir. Bu, daha az katı dışkı, bağırsak hareketleri sırasında kanama, bağırsak düzenlerinde değişiklikler ve diğer benzer sorunlar gibi sorunlara neden olabilir.
Sağ taraf soldan belirgin şekilde daha geniş olduğu için semptomlar daha sonra ortaya çıkar ve doğru tanıya hemen varmayı zorlaştırır. Öte yandan, genel olarak, aşağıdakiler en tipik göstergelerdir:
- Dışkılandıktan sonra, bağırsakların daha önce yapılmış olmasına rağmen hala dolu olduğu hissine sahip olmak
- Toksik atıkların neden olduğu bozulma (ishal, kabızlık)
- Kanın dışarı atılması veya dışkıda kan bulunması
- Dışkılama sırasında yaşanan ağrı veya rahatsızlık.
- Her birinin kendine özgü salgısını üreten tabureler
- Karın bölgesinde ağrı ve şişkinlik yaşanması
Hasta bu uyarı sinyallerini tanımakta zorluk çekmeyecek ve erken dönemde doğru tanı koyabilecektir. Ardından iştahsızlık, kan değerlerinde düşme, kansızlık, karında kitle gelişmesi, bağırsak tıkanması ihtimaline bağlı olarak ağrı algısının artması gibi dolaylı belirtiler kendini gösterir.
Bu semptomların tümü altta yatan durumla bağlantılıdır. Hasta düzenli bağırsak düzeninin farkında olduğunda ve onu takip etmeye devam ettiğinde erken tanı koymak daha kolaydır.
Kolon (Bağırsak) Kanserinin Evreleri Nelerdir?
Bu kanserin evreleri ve uygun tedavileri uygulanabilmesi için kabaca beş kategoriye ayrılırlar. Bu aşamaların her birinde çok çeşitli semptomlar ortaya çıkar ve hastalığın ilerlemesi hakkında önemli bilgiler verir.
1.Evre
Bu kanserin ilk dönem evresidir. Poliplerin çıkarılması ve izlenmesi için yeterince erken yakalanırsa durum geçebilir. Kemoterapi ve diğer tedavilere gerek duyulmaz.
2.Evre
Bu sırada kolonla ilgili semptomlar kaydedilir. Bazı kolonların çıkarılması gerekebilir. Lenf dokusu enfeksiyon riski nedeniyle bazı durumlarda alınabilir.
3.Evre
Kanser kolonun ötesine geçmiştir ancak henüz diğer dokulara metastaz yapmamıştır. Bu noktada ne zaman keşfedilirse, kolon ve lenf düğümlerinin çoğu cerrahi olarak çıkarılır. Tekrarlama olasılığı yüksek olan hastalar kemoterapi almalıdır.
4.Evre
Lenf nodu metastazı, evre 3 kolon kanserinin ayırt edici özelliğidir. Şimdi hızlı yayılma zamanı başlar. Aktif olarak yayılan dokular cerrahi işlemler ile çıkarılır ve kemoterapi uygulanır.
5.Evre
Kanser, hastalığın terminal aşamasında zaten diğer organlara yayılmıştır. Ameliyat yerine kemoterapi ve radyasyon tedavisi genellikle kansere karşı ilk savunma hattıdır. Bu tedaviler uygulandıktan sonra kanserli hücreler azalmalıdır. Gerekli küçülme derecesi sağlandıktan ve hastanın işlemi kaldıracağı belirlendikten sonra ameliyat seçimi yapılabilir.
Kolon Kanseri Teşhisi
Düzenli taramalar, bu kanserde bazı malignitelerin varlığını tespit edebilir. Kanserin erken teşhisi veya kanserin önlenmesi için altın standart, rutin endoskopik taramaların yapılmasıdır. Kolonoskopi bu işlemlerden biridir.
Kolonoskopi, kansere dönüşebilecek polipleri ve diğer kanser öncesi bozuklukları tespit eden tanısal ve önleyici bir prosedürdür. Kolonoskopi ayrıca kansere dönüşen sorunları da bulabilir. Bireyin risk faktörlerine, kişisel tıbbi geçmişine ve aile tıbbi geçmişine bağlı olarak, 50 yaşın üzerindeki herkese iki ila beş yılda bir kolonoskopi yapılmalıdır. Kolonoskopiler artık hastalara geçmişe göre çok daha az rahatsızlık ve acı veriyor. Yeni kolonoskopların kullanımı kolaydır ve hastaya aradıkları sonuçları minimum rahatsızlıkla sağlar.
Eğitimli tıp uzmanları bu kanser için teşhis prosedürleri uygular. Hasta ile doktor arasındaki ilk konsültasyonun yanı sıra fizik muayeneyi aşağıdaki işlemler takip eder:
- Dışkıda gizli kan incelenmesi,
- Radyolojik tetkikler,
- Laboratuvar tetkikleri,
- Kesin tanı için endoskopik tetkikler.
Diyelim ki hasta 50 yaşına gelmeden önce ailesinde bu kansere dair öyküsü var. Bu durumda kolonoskopi 40 yaşından itibaren yapılmalı ve hasta 50 yaşına gelene kadar devam edilmelidir. Beş yılda bir yapılması gereken eylemdir.
Dışkıda gizli kanı kontrol etmek için yıllık bir test, kanseri erken evrelerinde tespit etmede önemli bir adımdır. Ailesinde kanser öyküsü olmayanlar, 50 yaşından sonra her beş yılda bir kolonoskopi yaptırmayı düşünebilirler.
Standart bir kolonoskopi, kanser veya poliplerden şüpheleniliyorsa hastaya doğru tanı sağlayabilir. Bir polip bulunursa, çıkarılabilir, bu da hastada kanser riskini azaltır. Bu işlem hastaya sadece beş yılda bir yapılmalıdır. Bu nedenle çok fazla rahatsızlık vermemelidir.
Çağdaş tıp çağında kolonoskopi yapılan hastalara tipik olarak sedasyon ve ağrı kesiciler damardan verilir. Bu, kolonoskopi prosedürünü hasta için daha tolere edilebilir hale getirmek için yapılır.
Kolon Kanseri Tedavi Yöntemleri
Kolonoskopi sırasında çıkarılan kolon polipleri, cerrahi müdahale gereksinimini ortadan kaldıracak kadar erken bir aşamada kanserin kesin teşhisini sağlama potansiyeline sahiptir. Kolonoskopi, polipleri kolon kanseri gibi daha ciddi kanser türlerine geçmeden önce erken, daha az tehlikeli aşamalarında tespit etmek için önemli bir araçtır.
Poliplerin cerrahi olarak çıkarılarak çıkarıldığı kolonoskopi, kolon kanseri olasılığını azaltmak için potansiyel olarak etkili bir strateji olarak ortaya çıkmıştır. Bunun bir sonucu olarak 45 yaş üstü her erkek ve 50 yaş üstü her kadına kolonoskopi ve dışkıda gizli kan varlığı testi yapılmalıdır.
Kolonoskopi sırasında hastaya kolaylık en kritik görevlerden biridir. Bu nedenle, hasta bazen "bilinçli sedasyon" olarak adlandırılan hafif bir analjezik alır, böylece işlem sırasında sadece kısmen bilinçli olurlar. Bununla birlikte, devam etmeden önce, mevcut sayısız yöntemden birini kullanarak bağırsakları boşaltmak önemlidir.
Daha sonra cerrah, hastanın sindirim sistemine fiber optik kamera yerleştirip dışarıdan üzerinde çalışarak görünür polipleri çıkarır. Ancak elde edilen resimlerin, ekipmanın temizliğinin ve ilgili doktorun süreç boyunca sahip olduğu deneyimin önemi yadsınamaz.
Daha sonraki bir aşamaya ilerleyen kanser için birincil tedavi seçeneği, tümörü ve çevresindeki dokuyu (bazı sağlıklı doku ve lenf düğümleri ile birlikte) çıkarmak için bir ameliyattır. Bir hastanın prognozunun en önemli kısmı, deneyimli cerrahlar tarafından onkoloji normlarına göre yapılan ameliyattır.
Kolon kanseri ameliyatı geçirdikten sonra, hastalığın farklı evrelerindeki bireylere daha fazla tedavi edici kemoterapi tedavisi verilir. Örneğin, hastalığın daha fazla yayılmasını durdurmayı amaçlayan "adjuvan" kemoterapi, artık "evre III" hastalar için standart uygulamadır. Bu tip kemoterapi, tümör sindirim sistemine bitişik lenf düğümlerine ilerlediğinde uygulanır.
Tümörler anüse yakın olduğunda bazen kanserli hastalarda anüsü iptal etmek ve göbekten dışkıya geçişe izin vermek gerekir. Bu, bazı durumlarda (kolostomi torbaları ile) önlenebilir. Bununla birlikte, son yıllarda yapılan araştırmalar, radyasyonla eşleştirilmiş ameliyat öncesi kemoterapinin anüsü önemli ölçüde koruyabildiğini ortaya koymuştur.
Vücudun diğer bölgelerine yayılmış bir hastalığı olan hastalar, hastalıklarının doğasına, yaşlarına ve ne kadar ilerlemiş olduğuna bağlı olarak cerrahi, kemoterapi ve radyasyon tedavisinin herhangi bir kombinasyonunu alabilirler.
Amaç, hastaların sağlığını iyileştirmek ve yaşamlarını daha uzun hale getirmektir. Son yıllarda oluşturulan benzersiz hedefe yönelik biyolojik ve farmakolojik tedavilerin sayısı, tedavinin sürekli artan başarı oranlarından doğrudan sorumludur.
Henüz kanser teşhisi konmamış kişilerin korunması son derece önemlidir ve bu, tarama testlerine ve iyi beslenme alışkanlıklarının sürdürülmesine olan ihtiyacı vurgulamaktadır. Tahıllar, meyveler ve sebzeler mükemmel lif kaynaklarıdır.
Diyetinizde uygun miktarda kalsiyum ve D vitamini olması da önemlidir. Tarama testleri yoluyla erken teşhis, profilaksi olarak bilinen bir tür tamamlayıcı önleme kadar eşit derecede önemlidir. 50 yaşından sonra, her iki cinsiyetten bireyler ideal olarak yukarıdaki amaç için testten geçmelidir. Ailesinde kanser olan bireylerden gelenler, daha erken yaşta hastalık taramasına başlamalıdır.