Beyin hücrelerinin yenilenmesi sırasında hücrelerin anormal bir şekilde büyümesine ve bir kitle kadar olmasına beyin tümörü adı verilir. Bu tümör çeşidi her yaşta görülebilmektedir. Hücrelerin aşırı derecede büyümesinden dolayı kafatası içinde basınca neden olur. Bu basınçta beyinin yapması gereken görevleri yerine getirmemesine ve hastalar da belirli bazı belirtilere yol açmaktadır. Beyin tümörleri iyi huylu ve kötü huylu olarak ikiye ayrılır. Bu tür tümörlerde erken teşhis çok önemlidir. Çünkü her beyin tümörü ölümcül olmadığı için erken teşhis ile tümör kontrol altına alınabilmektedir. Yavaş büyüyen tümörlerde beyin tümörütedavisi için kullanılan cerrahi işlemler ile tümör tamamen çıkartılırsa tedavi sonucu iyi olur. Âmâ kötü huylu ve hızla büyüyen tümörlerde ise 3 tedavi yöntemi vardır. Bu tedavi yöntemleri ile hastanın yaşam süresi uzatılabilir.
Beyin Tümörüne Neden Olan Faktörler
Beyin tümörleri vücudun farklı bölümlerinde oluşur. Hücrelerin anormalliklerinden dolayı oluşurlar. Tümörlerin oluşmasına neden olan faktörler henüz tam olarak bilinmemektedir.Net olarak bilinmemekle beraber bazı faktörlerin tümör oluşumunda etkisi olduğu düşünülmektedir. Bu faktörler şunlardır;
- Sigara kullanımı
- Genetik
- Cep telefonu kullanımı
- Radyasyon
- Çeşitli kanserojen kimyasallara maruz kalmak
- HIV enfeksiyonu gibi bazı virüsler
Beyin Tümörü Belirtileri
Belirtiler hastadan hastaya değişmekle birlikte bazı beyin tümörü belirtileri belirgin olarak hemen hemen her hastada görülmektedir. Tümörün büyüklüğü, yeri, tipi ve büyüme hızı belirtilerde önemli rol oynar. Belirtiler büyüyen kitlelerin baskı yapması ile ortaya çıkar. Tümörün oluşmasına etki eden bazı faktörler şunlardır;
- Şiddetli baş ağrısı,
- Bilinç bozuklukları,
- Mide bulantısı ve kusma,
- Unutkanlık,
- Bayılma atakları,
- Kişilik değişiklileri,
- Denge ve yürüme bozuklukları,
- Konuşmada yaşanan bozukluklar,
- Bacaklarda ve kollarda uyuşukluk ve hissizlik,
- Hareket ve mimiklerde günden güne oluşan yavaşlama,
- Bulanık ve çift görme gibi görme problemleri.
Beyin Tümörü Çeşitleri
Beyin tümörleri şekillerine ve oluşum yerlerine göre sınıflara ayrılır. Dünya Sağlık Örgütü beyin tümörünü 7 kategoriye göre sınıflandırmıştır. Tümörlerin bu kadar fazla sınıfa ayrılmasının nedeni beyin içinde oluşan tümörlerin tamamı sinir sistemi ile ilişkili değildir. Bazı tümörler diğer hücrelerden, beyin zarından, damarlardan veya beyin dışında vücudun farklı bir bölgesinde görülen tümörler nedeniyle de oluşabilmektedir. Tümörler 7 ana kategoriye ayrılmasına rağmen temelde birincil(primer) ve ikincil(seconder) olarak ikiye ayrılır. Birincil tümörler beynin herhangi bir yerinde ya da beyin dokusunda meydana gelen ve yayılan tümörlere denir. Birincil tümörler iyi huylu ya da kötü huylu olabilmektedir. Birincil tümörlerde en yaygın görülen glial hücreler yüzünden kaynaklanan glioma ve meningioma türleri bulunmaktadır. Vücutta bağırsak, mide ve akciğer gibi yerlerde görülen kanser hücreleri kan damarları ile beyine ulaşırlar. Ve bu kanser hücrelerinden dolayı beyinde oluşan yeni kanser hücrelerine ikincil tümör denilmektedir. İkincil tümörlere metastaz adı da verilmektedir.
İyi Huylu (Benign) Tümörler
Beyin hücrelerinden kaynaklanmayan nedenler ile oluşan ve kanser hücreleri içermeyen tümör çeşididir. İyi huylu tümörler genelde çok yavaş bir şekilde büyürler ve sınırları belli bir alandadır. Bu yüzden de iyi huylu tümörü olan hastalarda cerrahi operasyonlar ile tümörün sınırı belli olduğu için beyin dokusundan tamamı ya da belirli bir parçası kolay bir şekilde çıkarılabilmektedir. İyi huylu tümörler çevrelerine genelde yayılmazlar. Fakat aşırı derecede büyük bir tümör olursa boyutundan dolayı baskı yaparak beynin işlevini getirmesine engel olabilir. Bu tümörlerin kötü huylu tümörlere dönüşme riski ve tekrar oluşma riski çok nadir görülmektedir. İyi huylu tümörler dermoid, epidermoid tümörler, kolloid kist, hipofiz adenomları, hemanjioblastom, astrositom, norinomlar ve en sık görülen olaraktan meningiomadır.
Kötü Huylu (Malign) Tümörler
Kötü huylu tümörler iyi huylu tümörlerin aksine çok hızlı bir şekilde büyür ve yayılırlar. Ve beyin kanserinin en büyük nedenidirler. Büyük bir kitle oldukları için baskı yaparlar ve beyin dokusuna zarar vererek beynin görevini yapmasını engeller. Aynı zamanda kötü huylu tümörlerin bulunduğu sınırlarda belli olmadığı için cerrahi operasyonlar tercih edilmez. Ve kötü huylu tümörler tekrarlayabilirler. Glial tümörler ve metastatik beyin hücreleri kötü huylu tümörler arasında yaygın olarak görülür. Glial tümörler kontrol edilemezler ve hızlı bir şekilde çoğalırlar. Sık görülürler ve kansere yol açarlar. Kötü huylu tümörler genelde çevresindeki sağlıklı dokulara da yayılabilmektedir. Derecelerine göre tedavi şekli uygulanmaktadır. Diğer bir sık görülen metastatik hücreler ise beyin dışında görülen kanserli hücrelerin beyne yayılmasıyla oluşur. Metastatik hücreler beyin tümörlerinin %10’unu uluştururlar.
Beyin Tümörü Kimlerde Daha Çok Görülür?
Beyin tümörü her yaşta görülebilir. Ama daha çok 70 yaş üstü yaşlılarda ve 10 yaşından küçük çocuklarda diğer yaşlara göre daha çok görülür. Aynı zamanda erkeklerde beyin tümörünün görülmesi kadınlara oranla daha fazla oluşur. Daha önce ailede beyin tümörü bulunan kişilerde de diğer insanlara göre görülmesi daha fazladır. Beyin tümörü belirtileri olarak şiddetli baş ağrısı ve uzun süreli ağrılar genelde tümörün habercisidir.
Beyin Tümörünün Teşhisi
Beyin tümörü teşhisi hastanın nörolojik muayenesi ile ve tıbbi görüntüleme yöntemleriyle yapılır. Görüntüleme yöntemleri olarak başlangıç olarak en çok kullanılan yöntemler Manyetik Rezonans (MR) ve beyin tomografisidir. Manyetik Rezonans ile beynin biyokimyasal yapısı ve anatomik durumu hakkında bilgi edinilebilir. Bu görüntüleme yöntemleri ile beyin tümörünün şekli, yeri ve büyüklüğü tespit edilebilir. Beyin tümörü tedavisi için görüntüleme yöntemleri ile tespit edilen tümörün yeri, şekli ve büyüklüğüne göre tedaviye karar verilir. Bu görüntüleme yöntemlerinin yetmediği durumlarda biyopsi, BT ve beyin grafisi istenebilir. Ve Beyin tümörü patolojik incelemeler sonucunda net olarak teşhis edilebilir.
Beyin Tümöründe Kullanılan Tedavi Yöntemleri
Beyin tümöründe kullanılan tedavi yöntemleri tümörün yeri, boyutu ve tipine göre değişebilmektedir. En sık kullanılan yöntem cerrahi operasyonlardır. Cerrahi operasyonların dışında ise ışın tedavisi (radyasyon) ve ilaçlı tedavi (kemoterapi) kullanılır.
Cerrahi Operasyonlar
Gelişen tıpla birlikte cerrahi operasyonlar beyin tümörü tedavisi ile tümörlerin tamamen çıkarılmasında veya kısmen çıkarılması amaçlı yapılır. Ameliyatların alanında uzman kişilerce yapılması tümörün tamamen çıkarılması dolayısıyla tümörün tedavisi için önemlidir. Bu operasyonlar mikroskop ve biyopsi yardımıyla yapılır. Biyopsi tümörün hangi tipte olduğunu öğrenmek için yapılır. Mikro cerrahi ise genellikle tümörünün tamamen çıkarılması için kullanılan bir yöntemdir. Aynı zamanda mikro cerrahi tümörün sebep olduğu semptomları ortadan kaldırmak ve tümörün neden olduğu basıncı önlemek için kullanılır. Ameliyatlarda tümör eğer tamamen çıkarılmaz ise radyoterapi ve kemoterapi gibi diğer tedavi şekillerine ihtiyaç duyulabilir.
Radyoterapi
Radyoterapi kötü huylu tümörleri tedavi etmekte kullanılan bir yöntemdir. X ışınları ya da gamma ışınları ile tümörlü bölgeye belirli zaman aralığında uygulama yapılmasına radyoterapi denilir. Radyoterapi sağlıklı dokulara zarar vermez. Radyasyonun amacı tümörün büyümesini, gelişmesini durdurmak ve tamamen yok etmektir. Cerrahi operasyon yapıldıktan genelde 1 ay sonra radyoterapi yapılır. Bazen tümörün olduğu bölge riskli ise ve cerrahi operasyon yapılamayacak durumda olduğunda da radyoterapi yöntemi kullanılır. Aynı zamanda radyoterapinin uygulanma şeklide hastanın yaşına ve tümörün boyutu ile çeşidine göre değişiklik gösterebilir. Radyoterapi beyin tümörü tedavisi için en çok kullanılan yöntemdir.
Kemoterapi
Kemoterapi gelişmiş bir ilaç tedavisidir. Hastalara aralıklı olarak ilaç verilerek kanser hücrelerinin çoğalmasını engellemek için kullanılır. Kemoterapi daha çok kötü huylu tümörlere uygulanır ve hastanın yaşam süresini uzatır.