Günlük yaşam gereği bel ağrısı sıklıkla yetişkinlerde görülmektedir. Fakat her bel ağrısı bel fıtığı değildir. Bel fıtığında bel ağrısından çok bacaklarda ağrı ortaya çıkmaktadır. İlerleyen dönemlerde bacak hareketlerinde zorluk, kısıtlanma ve güç kaybı görülmektedir. Bel fıtığı başlangıç aşamasındayken, ilerlememesi için günlük aktivitelere dikkat edilmesi gerekir. Bunun için günlük yaşam tarzında beli sürekli olarak korumak önemli olmaktadır. İlerleyen evrelerde de farklı tedavi uygulamaları bulunmaktadır. Hastanın yaşadığı bel fıtığı sorununun yapısına ve evresine göre bel fıtığının sebepleri ve tedavi yöntemleri değişiklik göstermektedir.
Bel Fıtığı Belirtileri
Bel fıtığının sebepleri ve tedavi yöntemleri uygulamalarında, öncelikle belirtilerini bilmek önemli olmaktadır. Başlıca bel fıtığı belirtileri, ayaklarda uyuşma, bacak ağrısı, yürümede zorluk şikayetleri ile meydana gelmektedir. Bel fıtığının ilk dönemlerinde bel fıtığı sorunu yaşayan hastalar bel ağrısından şikayet etmektedirler. Bu aşama başlangıç aşaması olmaktadır. Daha sonra bel etrafında bağ yırtılmakta ve dis üzerinde baskı oluşmaktadır. Böylece sinir sıkışması ile birlikte ağrı belden bacaklara doğru yayılmaya başlar. Sinir uçlarını sıkışması ile bacaklarda uyuşma ve yanma şiddetli şekilde hissedilmektedir. Ayrıca, bel fıtığının çok daha ileri seviyelerinde, bacaklarda güçsüzlük de ortaya çıkabilmektedir. Bununla birlikte, bel fıtığının çok ilerlemiş durumlarında idrar tutamama sorunu ortaya çıkar. Bütün bu belirtiler her hastada farklı aşamalara göre gerçekleşmektedir.
Bel Fıtığı Sebepleri
Bel fıtığının sebepleri ve tedavi yöntemleri açısından başlıca belirgin olan sebepler:
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Obezite
- Sigara içme
- Günlük yaşamda omurga fizyolojisine uygun bir şekilde hareket etmeme
- Meslek ile ilgili oturuş ve duruş bozuklukları
Bel fıtığının oldukça sık karşılaşılan nedeni ve aynı zamanda risk faktörü şişmanlık olmaktadır. Aşırı kilolu olma durumu bel fıtığına yol açmaktadır. Aşırı kilo ile birlikte bütün vücudun ağırlığı omurgalara yüklenmektedir. Buradaki diskin, sürekli olarak baskı altında olması sonucunda, omurganın bozulmasına yol açmaktadır. Yani, omurganın hareketlerini ve esnekliğini sağlayan disklerde bozulmaya yol açmaktadır ve disklerin baskıya maruz kalması bel fıtığına yol açmaktadır. Hamile olan bayanlarda da aşırı kilodan dolayı, omurganın esnekliğini sağlayan disklerde baskı ve fazla yük ortaya çıkmaktadır. .
Bel fıtığının sebepleri ve tedavi yöntemleri için en önemli risk faktörü uzun süre hareketsiz kalmaktır. Hareketsiz bir yaşam tarzı benimsemek de bel fıtığına yol açan nedenlerden birisidir ve önemli bir risk faktörü olmaktadır. Düzenli olarak egzersiz yapılmaması ve sürekli hareketsiz bir şekilde durulması sebebiyle, kaslar yeterince güçlü durumda olamaz. Bu durum disklere baskı yapıp, aşırı yüke yol açar ve buda belde fıtıklaşmaya yol açmaktadır. Aynı şekilde bilimsel olarak da sigara içmenin de diskleri baskı yaptığı ve iyileşmeyi yavaşlattığı kanıtlanmıştır. Günlük normal aktiviteler yaparken ve yük kaldırırken yada bazı nesneleri itip, çekerken uygun harekette bulunulmaması, belin zorlanması risk faktörleri olmaktadır. Beli zorlayacak ani hareketler bel fıtığına yol açmaktadır. Örneğin aşağıya doğru eğilirken çökerek eğilmek beli koruyacaktır. Aynı şekilde yukarıdan bir şey alınacaksa sandalye yada merdiven yardımıyla yukarıya çıkılması önemli olmaktadır.
Bununla birlikte, omuza bir yük alınacaksa çok dikkatli hareket etmek gerekmektedir. Ani hareketlerden kaçınılması gerekmektedir Özellikle masa başında iş yapanlarda duruş ve oturuş pozisyonları önemli olmaktadır. Uygun bir sandalye seçilmesi gerekmektedir. Masa başı iş yapanlar, sandalye ile bel arasına yastık koyabilirler. Böylece bellerini korumak için destek yapmış olmaktadırlar. İnşaatta çalışanlar gibi yaptıkları meslek ağır beden gücünü gerektiriyorsa bu durumda bel fıtığına yol açan önemli faktörlerden olmaktadır. Ayrıca, halter güreş sporları ile uğraşanlar ile uzun süre ayakta duranlarda bel fıtığı sıklıkla görülmektedir.Ayrıca, Bel fıtığının sebepleri ve tedavi yöntemleri her hastasın fıtık derecesine göre değişiklik göstermektedir
Bel Fıtığı Tedavileri
Bel fıtığının sebepleri ve tedavi yöntemleri için bel fıtığının hangi aşamada olduğunu belirlemek önemli olmaktadır. Bel fıtığı başlangıç aşamasında ise cerrahi teknikler dışında başka yöntemler uygulanmaktadır. Hissedilen ağrı sadece bacakta, belde mevcut ise, bacakta bir güç kaybı yoksa, hareketlerde kısıtlılık oluşmamışsa, uyuşma belirtileri yoksa o zaman başlangıç aşamasında olduğunu anlamaktayız. Bu aşamada uygulanan yöntemler, ilaç tedavisi, fizik tedavi ve bol yatak istirahati olmaktadır.
Bel fıtığı tedavisinde bel fıtığı ileri seviyedeyse cerrahi yöntemlere başvurulmaktadır. Yani bel fıtığının belirtileri, idrar tutamama, dışkı tutamama, bacalarda güç kaybı ve bir takım cinsel fonksiyonların yitirilmesi gibi ağır semptomlar görülüyorsa acil olarak ameliyat yöntemi uygulanması gerekmektedir. Bel fıtığının sebepleri ve tedavi yöntemleri için cerrahi uygulamanın yapılması diğer yöntemler yetersiz kaldığında da seçilebilmektedir. Yani, bel fıtığı çok ileri seviyede olmasa bile, ağrı kesiciler yada fizik tedavi ile düzeltilemediği durumlarda da cerrahi tedavi uygulanmalıdır. Buradaki kıstas ise 3 hafta gibi bir süre olmaktadır. Yani 3 hafta kadar bir süre boyunca bel fıtığı tedavisinde kullanılan ilaçlar, fizik tedaviler yada istirahat gibi diğer ameliyat harici yöntemler işe yaramadığında o zaman cerrahi tedavi mutlaka yapılması gerekli olmaktadır.
Bel fıtığının sebepleri ve tedavi yöntemleri kapsamında günümüzde artık teknolojik gelişmelerle birlikte bel fıtığı alanında da birçok yeni teknik ortaya çıkmaktadır ve ameliyatlar çok daha kolay bir şekilde yapılabilmektedir. Bel fıtığı ameliyatlarında son teknolojiye göre mikro cerrahi teknik ve metotları kullanılmaktadır Mikro cerrahi teknik yöntemi, görüntüleme yöntemini ifade etmektedir Bu yöntemde mikroskop kullanılmaktadır ve mikroskop yardımı ile bel fıtığı olan bölüm en ince detayına kadar analiz edilmektedir. Çok ince detayların analiz edilmesi de bel fıtığı ameliyatlarının başarısını artırmaktadır. Böylece bel fıtığı ameliyatları daha kolay ve daha rahat şekilde yapılmaktadır.
Bununla birlikte, bel fıtığı ameliyatlarında tedavi yöntemi olarak lazer kullanılması ile birlikte disk içerisine de bir takım uygulamalar yada diskin küçültülmesi işlemleri yapılabilmektedir .Fakat lazer yöntemi her hastaya uygun değildir. Her hastaya göre farklı bir yöntem belirlenebilmektedir. Bel fıtığının sebepleri ve tedavi yöntemleri kapsamında, lazere benzeyen bir diğer yeni teknik uygulama ise nükleoplasti yöntemi olmaktadır. Bu metot, ileri seviyedeki bel fıtıklarında kullanılmaktadır. Radyo frekans dalgaları ile ısı verilmektedir. Lokal anestezi altında tek seans olarak yapılmaktadır. Yöntemin her hangi bir riski bulunmamaktadır. Fakat fıtığı da tamamen yok etme gibi bir güvence vermemektedir.
Bel Fıtığı Başlangıç Aşamasında Olanların Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Bel fıtığının sebepleri ve tedavi yöntemleri kapsamında, bel fıtığı çok ileri evrede değilse, sadece bacaklarda ve belde hissedilen ağrı görülüyorsa, hastaların ilerlememesi için hayat tarzlarını değiştirmeleri gerekecektir. Başlıca alacakları önlemler ve dikkat edilecek hususlar:
- Kişi günlük aktivitelerde beline baskı yapacak bir takım zorlayıcı hareketlerden kaçınmalıdır.
- Kişinin iki kilodan fazla yük kaldırmaması gerekmektedir.
- Öne doğru eğilirken belin bükülmemesi, dizlerini çökerek eğilmesi önemli olmaktadır.
- Hastanın belini mutlaka sıcak tutması gerekir.
- Hastanın stresten uzak durması önemlidir.
- Yatak istirahati ve dinlenme mutlaka yapmalıdır.
- Kaliteli ve yaylı bir yatakta uyumalıdır.
- Pencere önünde durmaması ve cereyanda kalmaması gerekir.
- Hastanın mesleği gereği, sürekli oturması gerekiyorsa, her 30 dakikada bir ayağa kalkıp yürümesi önerilmektedir. Sandalye ile bel arasına destekleyici yastık kullanmalıdır.
- Hastanın yukarıya doğru uzanmaması gerekir. Yukarıdan bir eşya alması gerekiyor ise merdiven yada sandalye kullanmalıdır.