Polen Alerjisi

Polen, mevsimsel olarak görülen alerjilerin en yaygın tetikleyicilerindendir. Pek çok insan polen alerjisi değil alerjik nezle ya da saman nezlesi olarak da bunu adlandırmaktadır. Ancak uzmanlara göre bu alerjinin adı mevsimsel alerjik rinit olmaktadır.

Her mevsimsel dönüşte ki bunlar genellikle ilkbahar, yaz ve sonbahar aylarıdır, bitkiler aynı türdeki diğer bitkilerin döllenmesi için küçük küçük polen taneleri sağlamaktadır. Alerjik reaksiyonlara neden olan polenlerin birçoğu ağaçlardan, çimlerden ya da otlardan gelmektedir. Bu bitkiler rüzgâr ile seyahat eden minik, hafif ve kuru polen taneleri yapmaktadır.

Alerjik durumlar her yaşta görülebilmekle beraber çocukluk ve erişkin döneminde daha çok görülmektedir. Bu dönemlerde eğer polen alerjisi teşhisi konulursa dikkatli olmakta fayda vardır. Alerjik rahatsızlığı bulunan hastalarda yaklaşık %50 pozitif aile öyküsü bulunmaktadır. Anne ya da babada alerjik bir durum söz konusu ise çocukların %68’i 10 yaşından önce, %85’i de 20 yaşından önce ilk alerji bulgularını ortaya çıkarmıştır. Alerji bulgularının kaybolması ise %10 civarında olmaktadır. Polen alerjisi, hayat olumsuz etkileyecek bazı semptomlara sahiptir. Ancak uygun tedavi yöntemleri ile bu semptomları azaltmak da mümkündür. Bu konuda yapılan çalışmalar ile alerjik semptomları azaltacak pek çok yöntem bulunmuştur. Uzmanların bu konudaki araştırmaları devam etmektedir.

Polen Alerjisi Belirtileri Nelerdir?

Polen alerjisi bulunan kişilerde, hangi polen türüne alerji varsa o polenlerin havada olduğu dönemlerde alerji belirtileri görülmektedir. Bazı bilinen belirtiler ise şöyledir;

• Burun akıntısı ve artan mukus üretimi
• Sürekli hapşırma
• Kırmızı ve sulanmış gözler
• Gözlerin etrafında şişlik
• Göz çevresinde morarma
• Düzensiz hapşırma ile uyku düzeninde bozukluk
• Kendini rahatsız hissetme
• Park, bahçe vb. Alanlarda dolaşamama
• Mevsim değişikliklerinde eve kapanma

Polen Alerjisi Nedenleri

Tüm alerji türleri için, bağışıklık sistemi spesifik alerji tetikleyici alerjenlere tepki vermektedir. Bağışıklık sistemi, alerji tetikleyici molekül yani alerjeni tespit eden ve Enflamatuar reaksiyonlara ve histamin diye isimlendirilen kimyasalın salınmasına sebep olan antikor üretmektedir. Histamin, kaşıntılı, sulu göz ve burun gibi saman nezlesi belirtilerine ve hapşırmaya sebep olmaktadır.

Polen alerjisine sebep olduğu bilinen birkaç bitki türü ise şöyledir;

• Ağaçlar; huş, sedir, fındık, zeytin, gürgen, kızılağaç, düzlem ve söğüt.
• Çimler; timothy ile karaçayır
• Yabancı olan otlar; ısırgan, mugwort, kaz ayağı, kuzukulağı ve ragweed.

Polen alerjisi ya da alerjik rinitlerin meydana gelmesini arttıran başka faktörlerde olabilir;

• Ailede alerjik ya da atopi hikâyesi olması
• Hava kirliliği
• Alerjik yapıcı yapay yiyeceklerle beslenme

Polen alerjisi Tanısı Nasıl Konulur?

Alanında uzman doktorlarımız polen alerjisi tanısı ve teşhisi için iki farklı test kullanmaktadır. Bunlar; deri prick ve spesifik IgE kan testi’dir. Her iki testte de uzman doktor hastanın öyküsünü dinler ve daha sonra hangi test uygunsa hasta için onu uygular. Testlerin sonuçlarına göre ise bir değerlendirme yapılır. Eğer polen alerjisi bulgusuna rastlanırsa uzman doktorumuz bu konuda hastaya uygun bir ilaç ve yapması ya da uzak durması gereken konular hakkında bilgi verir. Doktorunuzun size önereceği tavsiyeler ile polen alerjisinin semptomlarını en aza indirebilmeniz mümkün hale gelmektedir.

Deri Prick Testi

Çizik ya da leke testi olarak da bilinmektedir. Deri prick testinde, bir hemşire ya da doktor cilde olası alerjenlerden küçük bir damla damlatarak işe başlar. Ardından hemşire/doktor damlaların arasından iğne yardımı ile deriyi hafifçe deler ya da çizer. Maddeye alerji durumu varsa en az 20 dakika içerisinde test bölgesinde kızarıklık, kaşıntı ve şişlik meydana gelir. Belirli bir polen alerjeni için pozitif bir SPT, bir bireyin alerjisi var olduğu anlamına gelmemektedir. Hasta öyküsüne göre deri prick testi değerlendirilir.

Spesifik IgE Kan Testi Yöntemi

Kan testleri, insanlarda cilt belirtileri varsa ya da cilt testlerini engelleyen ilaçlar kullanmışsa ancak faydalı olmaktadır. Ayrıca, deri testine tolerans/izin vermeyen çocuklarda kullanımı daha yaygındır. Uzman doktor kan örneği ister ve bu örnek daha sonra laboratuvar ortamında incelenmek üzere gönderilir. Laboratuvar alerjeni kan örneğine ekler. Daha sonra kanınızın alerjene saldırmak için üreteceği antikor oranı ölçülür. İşte bu teste spesifik IgE (sIgE) kan testi denilmektedir. Deri testlerinde de olduğu gibi bir alerjene yapılan pozitif bir kan testi sizin bu alerjen semptomlarına sebep olacağınız anlamına gelmez. Bu testler doktorunuzun sizin hasta öykünüze göre değerlendirilir.

Polen Alerjisi Tedavisi Nasıl Olmaktadır?

Polen alerjisi tedavisinde bazı reçetesiz satılan ya da reçeteli satılan ilaçlar semptomları azaltmada etkili olmaktadır. Bunlar arasında en çok bilinenleri şöyle sıralayabiliriz;

• Antihistaminikler; hap, sıvı ya da burun spreyi formunda olmaktadır. Burun ve gözlerde meydana gelen kaşıntı ve hapşırmayı önlemekte etkili olmaktadır. Ayrıca burun akıntısı ve daha az oranda burun tıkanıklığını azaltmaktadır.
• Dekonjestanlar; hap, burun spreyi, sıvı ya da damlalar halindeki formları mevcuttur. Nazal pasajların astarını küçültme ve burun tıkanıklığı sorunu gidermede etkili olmaktadır. dekonjestan burun damlaları ve spreylerin sadece kısa vadede kullanılması da ayrıca tavsiye edilir.
• Nazal kortikosteroidler; bir çeşit burun spreyi olarak bilinmektedir. Burun iltihaplarını azaltır ve reaksiyon oluşmasını engeller. Alerjik rinir için en etkili ilaç türü olarak bilinmektedir. Çünkü burun tıkanıklığı dahil diğer tüm belirtileri yok etmede işe yaramaktadır. Nasal kortikosateroidlerin yan etkileri çok azdır.
• Lökotrien reseptör antagonistleri; alerjik reaksiyonlara dâhil olan önemli kimyasal habercilerin etkilerini önlemede yarar. Ancak histamin bunun dışında kalır.
• Kromolin sodyum; histamin ve lökotrienler gibi alerji semptomlarına neden olan kimyasalların salımını bloke eden bir çeşit burun spreyi olarak karşımıza çıkmaktadır. Çok az yan etkisi olmasına rağmen günde sadece 4 defa kullanmak yeterlidir.

Polen alerjisi olan pek çok insan ilaçlardan tam olarak fayda görmeyebilir bu kişilerin immunotherapy tedavisi için aday olabileceği anlamına da gelmektedir. Immunotherapy, alerjik reaksiyonların olası şiddetlerini engellemeye ya da azaltmaya yardımcı olan uzun süreli bir tedavi şeklidir. Vücudun alerjenlere karşı bağışıklık tepkisini değiştirerek alerjik hastalık seyrini tamamen değiştirebilmeye yardımcı olacaktır.

Polen alerjisini tedavi etmeye yardımcı başka ek tedaviye yardımcı şeylerde yapılabilir. Bağışıklık sisteminizi güçlendirme amacı ile dengeli bir beslenme yapma, bolca istirahat etme, gün içerisinde sıvı tüketimi yanında bolca su içilmelidir. Ayrıca A, B, C ve E vitamini içeren besinler tüketilmelidir. Alerjenlerin tamamından uzak durulmalı, kendinizi mutlak suretle korumalısınız. Bunların yanı sıra stresten uzak durulmalı, alkol, sigara tüketimine ara verilmeli ya da hiç kullanılmamalıdır.

Bahar Alerjisinden Korunma Yolları

Polen alerjisinden korunabilmek için önce hangi polenin alerji yaptığının kesinlikle bilinmesi gereklidir. Bunun için alerji testi çok geç olmadan yapılmalıdır. Polenler coğrafi bölgelere farklılık göstermektedir. Sabahtan öğlene kadar polenler genelde yüksek seviyede bulunmaktadır. Yağmur yağdıktan sonra ve akşama doğru ise polen yoğunluğu havada azalmaktadır. Bundan dolayı;

• Polenlerin yoğun olduğu özellikle sabah saatlerinde kuru ve rüzgârlı olan havalarda zorunlu değilse alerjik semptomunuz varsa dışarıya çıkmamalısınız.
• Polenler mevsiminde spor amaçlı kapalı mekânları tercih etmenizde fayda vardır.
• Dışarıda bulunmak için mutlaka siperli şapka kullanımına dikkat edin.
• Göz nezlesi durumunuz varda güneş gözlüğü kullanımı da sizi rahatlatacaktır.
• Eve geldiğinizde giysilerinizi mutlaka değiştirin.
• Uzun kollu kıyafetler ve pantolon giymeye özen gösterin.
• Eve geldiğinizde duş alın ya da hemen bol su kullanarak yüzünüzü yıkayın.
• Çok şiddetli olan bulgularınız varsa ya da bulgularda artış gözlemliyorsanız evinizde ya da bulunduğunuz alanlarda polen filtresi kullanın.
• Giysilerinizi yıkarken alerjen etki yapacak deterjanlardan uzak durun.
• Polen yoğunluğu olduğu zamanlarda polene maruz kaldıysanız hemen ilaçlarınızı kullanın.
• Polen mevsiminde çamaşırlarınızı kapalı ortamlarda kurutmaya özen gösterin.
• Polenlerin çok yoğun olduğu saatlerde kapı ya da pencere açarak evi havalandırmayın.
• Doktorunuz tarafınızdan reçete edilen ilaçları kullanın ve diğer yöntemleri düzenli olarak yapın.
• Doktor kontrolünüzü aksatmayın ve rüzgârlı havalarda dışarıda bulunmayın.
• Toplu taşıma araçları kullanacaksanız açık kapı ya da pencere önlerinde asla durmayın.
• Çimlerin biçildiği ortamlardan mümkün olduğu kadar uzak durun.
• Polenlerin yüksek olduğu mevsimlerde polenlerden uzak durmak için uygun bir maske kullanın.
• Sigara vb. Tütün maddeleri şikâyetleri çok artırır bundan dolayı sigara içmeyin ve sigara içilen ortamlardan uzak durun.
• Çimenli, çiçekli park ya da bahçe gibi alanlarda yerlere uzanmayın.

Yukarıda bahsi geçen semptom ya da belirtilerden mevsimsel geçişler esnasında yaşadığınızı düşünüyorsanız uzman doktorlarımızdan randevu alarak hemen bir muayene ve ardından test yaptırmalısınız. Daha konforlu ve rahat bir yaşam için sağlığınızı etki edecek polen vb. Alerjik türevlere karşı nasıl yaşamanız gerektiğini öğrenin. Bu konuda sizlere yardımcı olacak ve ayrıntılı bilgi almanızı sağlayacak uzman doktorlarımız ile sağlıklı yaşam sırlarını öğrenin. Polen alerjisi tedavisi için geç kalmayınız. Uzman hekimlerden randevu alarak alerji testleri ve hasta öykünüz ile polen alerji durumunuz olup olmadığını kolayca öğrenebilirsiniz.