Boğmaca Hastalığı Tedavisi
Boğmaca oldukça hızlı gelişen; yüksek bulaşıcılık oranına sahip, üst solunum yolu hastalığıdır. Bu rahatsızlığın her yaşta görülme riski bulunmakta ve yakalanma ihtimali yüksektir. Her yaşta görülebilme ihtimali bulunmasına rağmen, boğmaca rahatsızlığı 1 yaş altı bebeklerde ciddi sağlık sorunlarına sebep olmaktadır. Bu rahatsızlığın önüne geçebilmek için aşı takviminin doğru bir şekilde uygulanması oldukça önemlidir. Karma aşı yapıldığında, bebeklerinizin bu rahatsızlığa yakalanma ihtimali ciddi oranda düşmektedir.
Bebeğinizin sağlığını korumak amacıyla karma aşı takviminde yer alan boğmaca aşısı zorunlu aşılar arasında yer almaktadır. Boğmaca aşısının koruyuculuğu belli sürelerle kısıtlı olmasından dolayı, dört yaş üstü çocukların ve ergenlik çağındaki çocukların ekstra doz aşılanmaya ihtiyacı olmaktadır. Boğmaca aşı tedavisi ile kolay bir şekilde önlenebilmektedir ancak bulaşıcılığı azaltmak için ek doz aşılara ihtiyaç duyulabilmektedir. Bu durumlara ek olarak, küçük çocuklarla yaşayan veya onlara yönelik iş yapan yetişkinlerin ek doz aşılamaya ihtiyacı olmaktadır. Boğmaca rahatsızlığı, “Bortadella Petrussis” isimli bakterilerle enfekte olmuş bünyelerde ortaya çıkmaktadır. Hastalığın seyri, başlangıç sürecinde gribe benzemesi dolayısıyla oldukça yanıltıcı olabilmektedir. Bu sebeplere bağlı olarak, belirtilerin doğru bir şekilde analiz edilmesi oldukça önemlidir. Üst solunum yolu enfeksiyonuyla benzer belirtilere sahip olarak başlayan boğmaca, düşük ateş ve titreme belirtilerinin ortaya çıkmasına sebep olur. Daha sonra öksürük ile devam eden hastalık süreci; ilerleyen dönemlerde, şiddetli öksürük krizlerine yol açmaktadır.
Boğmaca Belirtileri Nelerdir ?
Boğmaca belirtileri doğru bir şekilde analiz edilerek, en kısa sürede tedaviye başlandığında ciddi etkiler oluşturmadan tedavi edilmesi sağlanmaktadır. Hastalığın ağırısı oldukça farklı nedenlere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Boğmaca rahatsızlığı, erken yaşlarda oldukça ciddi riskler taşıyan bir rahatsızlıktır. Küçük yaşta boğmaca rahatsızlığına yakalanıldığı durumlarda, hastalığın ilerleyerek; zatürreye hatta beyin iltihabına neden olma ihtimali çok yüksektir. Bu durumlarla karşılaşmak istemiyorsanız, zorunlu aşı takvimine harfiyen uyarak, aşıların zamanın yapılmasını sağlamak oldukça önemlidir. Boğmaca rahatsızlığı uzman hekimler tarafından teşhis edilebilmekte, gerekli durumlarda kan ve tükürük örnekleri alınarak tahliller yapıldıktan sonra teşhis konmaktadır. Tedavi sürecinin doğru bir şekilde planlanması için hekimler tarafından hastalığın yapısını ve evresi doğru bir şekilde teşhis edilmelidir.
Boğmaca Tedavisinde Erken Tanı
Boğmaca tedavisi sürecinde erken tanı oldukça ciddi bir öneme sahiptir. Bunun sağlanması için hastalıktan şüphelenildiği durumlarda vakit kaybetmeden hastaneye başvurmak oldukça önemlidir. Bu rahatsızlık, oldukça bulaşıcı olması dolayısıyla, birçok yolla bulaşabilmektedir. Bulaş yollarından başlıca olanlar; öpüşme ya da konuşma olarak belirtilmektedir. Özellikle çocuk hastalıkları ve dahiliye klinikleri tarafından teşhisi konulan bu rahatsızlık doğru ilaçlarla erken müdahale sayesinde kolay bir şekilde tedavi edilebilen bir rahatsızlık haline gelmiştir. Yine de ciddi durumlarda hastalığın seyri uzayabilmekte, iyileşme süresi 100 günlük periyotları bulmaktadır. Genellikle 1 ay içinde hastalığın tamamen iyileşmesi ve bebeğin tekrar normal sağlığına geri dönmesi beklenmektedir. Doğru tedavi için düzenli kontroller ve uzman hekim desteği oldukça önemlidir. Boğmacanın diğer adı petrussis olarak bilinmektedir. Bu rahatsızlık, çocukların kan öksürmesiyle kendisini belli etmektedir.
Boğmaca Nasıl Bulaşır ?
Boğmaca, damlacık yoluyla buluşan bir virüs tipidir. Boğmaca rahatsızlığının bulaşmasına en büyük sebeplerden en önemlisi hastalığa sahip biriyle yan yana bulunmuş olmasıdır. Bu virüsü taşıyan bireyin öksürmesi, hapşırması ya da konuşması damlacıkların hızlı bir şekilde yayılması ve hastalığın bulaşması açısından oldukça risklidir. Hapşırma sonrasında bu damlacıklar, havaya karışarak, bebeğinizin solunum yoluna karışır ve böylece bakterinin bebeğinizin vücuduna girmesine yol açar. Boğmaca tanısının kesinleşmediği dönemlerde; bulaşıcılık oranı oldukça yüksektir bu yüzden bu tip ortamlarda bulunmaktan kaçınılması gerekmektedir. Rahatsızlığın bulaşıcılık riski ilerleyen dönemlerde, hastalığın ikinci döneme girmesiyle düşmektedir.
Boğmaca Aşısı
Boğmaca aşısı bu dönemlerde hastalıktan korunma sağlıyorsa da hala risk mevcuttur. Bu risk düşmüş olmasına rağmen hasta yapabilecek kuvvettedir. Bu hastalıktan kurtulmak için aşılamanın yapılması oldukça önemli olsa da aşının yaşam boyu koruyuculuğu bulunmamaktadır. Kimi zaman yapılan aşılamanın etkisi zayıf kalır. Bu nedenlerden dolayı bebeğin öksüren ve hapşıran kişilerden uzak tutulması oldukça önemlidir. Aşı yapılmış olsun ya da olmasın bebeğin korunması, karşılaşabileceğiniz her türlü hastalığa karşın bebeğinizin sağlığını korumasına yardımcı olmaktadır. Aşıyla korunmayanların rahatsızlığa yakalanma ihtimali %50 kadar yükselmektedir. Özellikle de boğmaca rahatsızlığına sahip biriyle aynı evi paylaşanlar ciddi derecede risk altında bulunmaktadır. Bu sebepten dolayı, bu rahatsızlığı geçiriyorsanız kendinizi evin içinde karantinaya almanız tavsiye edilmektedir.
Boğmaca öksürüğü diğer öksürük türlerine göre oldukça ciddi bir şekildedir. İleri vakalarda öksürük, kanlı bir hale gelebilmektedir. Vücudunuzu dinleyerek, öksürüğün ciddiyetine karşı kendinizi en kısa sürede testler için hekimlere emanet etmeniz oldukça önemlidir.
Boğmaca Belirtileri Nelerdir?
Kuluçka dönemi 5 ile 21 gün arasında değişen ciddi bir üst solunum yolu rahatsızlığıdır. Hastalığın ilk aşaması, “kataral evre” olarak adlandırılır ve hastalığın en bulaştırıcı evresidir. Bu süreç, üst solunum yolu enfeksiyonu rahatsızlıklarıyla benzer tarzda seyretmektedir. Hastalığın tanısını doğru bir şekilde koymak için doktor tarafından yapılacak kan ve tükürük örnekleri alınmasıyla gerçekleştirilen sürüntü testi oldukça önemlidir. Bu dönem yaklaşık olarak 1 ya da 2 hafta sürmektedir. Bu belirtilerin doğru bir şekilde takip edilerek tedavi için gerekli adımların atılması oldukça önemlidir. Hastalığın en hızlı şekilde tedavi edilmesi, aşılamanın zamanında yapılmış olmasından bağımsız olarak, doğru adımların atılmasına bağlıdır. Boğmaca belirtileri aşağıda açtığımız listede açıklanmıştır. Boğmaca rahatsızlığının belli başlı belirtileri şunlardır:
- Genellikle düşük ateş
- Burun akıntısı
- Titreme
- Burun tıkanıklığı
- Yorgun hissetmek
- Hapşırık
- Ciddi kuru öksürük
Üst solunum yolu enfeksiyonu benzeri ilerleyen ilk hafta sonrasında, ikinci dönem çok daha ciddi bir şekilde hastalık kuru öksürükle devam etmektedir. Şiddetli öksürükle birlikte seyreden bu yeni dönem 2 – 4 hafta arası sürmektedir. Şiddetli öksürük nöbetleri ve nefes kesilmesi hissi bu dönemde yoğun olarak yaşanmaktadır. Ek olarak, birbiri ardına kuru öksürük ve kusma da bu dönemde yoğun olarak görülmektedir. Boğmaca rahatsızlığı, küçük çocuklarda çok riskli olabilmektedir. Öksürük nöbetleri çocukta morarmaya kadar gider ve azalan oksijen seviyesi dolayısıyla beyin hasarına neden olabilmektedir. Boğmaca kaynaklı öksürük oldukça uzun sürebilmekte ve yıpratıcı olabilmektedir. Uzun süren yoğun öksürük nöbetleri dolayısıyla, kanama görülmesi, yaygın bir durumdur. Bu belirtiler, yeni doğanlarda ciddi rahatsızlıklara neden olması dolayısıyla, gözlem altında tutulmalıdır.
Boğmaca Tedavisi Nasıl İlerler?
Boğmaca rahatsızlığının iyileşme süreci 1 – 3 hafta sürebilmektedir. Basit vakalardaki bu kısa iyileşme süresi ciddi vakalarda uzayarak 3 ayı geçen bir periyodu bulmaktadır. Iyileşme evresinde, ikinci dönem belirtileri hafiflemeye başlar. İlk olarak öksürüğün hafiflemeye ve aralığının uzamaya başlamasıyla dikkatleri çeker. İyileşme döneminde öksürükler hafif olarak devam edebilmektedir. Bunun yanında boğmacaya bağlı havale, zatürre riski iyileşme dönemi boyunca hala mevcuttur. Bu risklere karşın hasta, hekim tarafından gözlem altında tutulmalıdır. Boğmaca tedavisi hekim tarafından seçilen doğru ilaçlarla hızlı bir şekilde ilerleyen bir süreçtir.
Boğmaca rahatsızlığı, yeni doğanlarda yoğun bir tedavi süreci gerektirmektedir. Bu tedavinin hastanelerde yürütülmesi doğru ve hızlı bir şekilde gerekli adımların atılması için oldukça önemlidir. Bu kontrollerin anlık olarak yapılmasının sebebi, boğmaca nedeniyle bebeğin solunumunun durma riskinin olmasıdır. Diğer yaşlarda boğmaca, antibiyotiklerle tedavi edilir ve hastanın izlenmesi sağlanır.
Yoğun öksürük nöbetleri sırasında hastayı rahatlatmak ve öksürüğü hafifletmek için nefes açıcı buhar ilaçları verilir. Bol sıvı, istirahat, hava yollarının açık tutulması ve hastanın bulunduğu ortamın sıklıkla havalandırılarak sürekli olarak hastanın temiz havayla buluşturulması tedavi sürecinde oldukça önemlidir. Öksürük ve halsizlik kaynaklı ağrılarla başa çıkmak için ağrı kesiciler alınabilir. Öksürük ilaçları ise çocuklar için uygun değildir, bu sebeplerden dolayı çocukların bu ilaçları kullanması önerilmez.
Boğmaca bulaşıcı mıdır Bulaşıcılığı ciddi derecede yüksek olan bu rahatsızlıkta, verilen ilaçların ve yapılan aşının asıl amacı bulaşıcılığı minimum düzeye indirmektir. Tedavide kullanılan antibiyotiklerin dozu ve kullanım süresi hekim tarafından belirlenmekte ve reçetesiz antibiyotik kullanımı engellenmelidir. Antibiyotik kullanılmaya başlandıktan sonra 5’inci günün sonlarına doğru bulaşıcılık etkisinin sıfır düzeyine indiği gözlemlenmiştir. Kişi antibiyotik tedavisini aksattığı ya da almadığı zamanlarda, bu etkinin 20 güne kadar sürdüğü görülmektedir. Bu tarz sorunlarla karşılaşmamak için ilaç tedavisinin aksatılmaması çok önemlidir. Boğmacadan temel korunma yönteminin aşı olduğu unutulmamalı, çocuğunuzun zorunlu aşı takvimini aksatmadan uygulamaya özen göstermelisiniz. 5’li karma aşı içinde uygulanan boğmaca aşısı 2, 4, 6. aylarda uygulanmaktadır. 18. aydan sonra aşının etkisini arttırmak amacıyla ek doz yapılmaktadır. Öksürük ve ateş gibi belirtilere karşı dikkatli olarak, uzun süren öksürüklerde en kısa sürede testlerinizi yaptırmanız bu rahatsızlığın tedavisi için oldukça önemlidir. Belirtilerle karşılaştığınızda en yakın acil servise başvurun