İnsomnia (Uykusuzluk) Nedir?
Halk arasında uykusuzluk olarak bilinen insomnia, son zamanlarda artış göstermesi ile en çok merak edilen konular arasında yer almaya başlamıştır. Uykuya dalmak ya da uykuda kalmak gibi uyku problemleri yaşayan kişiler için insomnia nedir sorusu en çok merak edilen ve araştırılan sorular arasında ilk sıralarda yer alıyor. Yazımızda ise uyku problemlerinden dolayı uykusuzluk diğer adı ile insomnia hastalığını merak edenler için insomnia nedir sorusu hakkında detaylı cevaplar vermeye çalışacağız.
Uyku, her canlının fiziksel ve ruhsal sağlığını koruyabilmesi için en önemli ihtiyaçlar arasında yer alır. Çünkü uyku sayesinde tüm canlılar en düşük enerji ile fiziksel ve zihinsel aktivitelere devam ederken dinlenme sağlarlar. Uyku esnasında bütün metabolizmada yer alan tüm sistemler yavaşlar ve vücut için doğal dinlenme süreci başlamış olur. Uyku esnasında salgılanan birçok hormon özellikle de melatonin hormonu vücudumuzda bulunan bazı sistemlerin sağlıklı olarak çalışabilmesi için son derece önemlidir. Bu hormonlar vücutta bulunan serbest radikaller ile savaşarak vücudun direncini attırmaya yardımcı olur. Ayrıca bağışıklık sisteminde bulunan hücreler başta olmak üzere vücutta bulunan hücrelerin önemli bir kısmı uyku esnasında kendini onarır veya yeniler. Bu yüzden kaliteli bir uyku insan hayatının sağlıklı bir şekilde devam edebilmesi için son derece önemlidir.
Uykuya dalmakta güçlük çekme, derin ve uzun süreli uykuda kalma ya da çok erken uyumak gibi birçok uyku problemlerine neden olan insomnia son dönemlerde birçok kişide görülmeye başlayan bir uyku bozukluğu durumudur. Genel olarak uykusuzluk olarak bilinen insomnia hastalığının neden olduğu uyku problemleri gerekli önemli alınmadığı takdirde bir müddet sonra kişiyi fiziksel ve ruhsal olarak etkileyerek yaşam kalitesini düşüren oldukça önemli bir hastalıktır.
İnsomnia Nasıl Anlaşılır?
Uyku problemleri yaşayan birçok insanın en çok merak ettiği sorulardan biri de insomnia nasıl anlaşılır sorusudur. Bir kişide insomnia hastalığının anlaşılabilmesi için insomnia hastalığına bağlı olarak ortaya çıkabilecek belirtiler gözlenmelidir. İnsomnia belirtileri her ne kadar kişiden kişiye değişkenlik gösterse de aslında genel olarak bakıldığında insomnia hastalığında farklı şiddetlerde benzer belirtiler bulunmaktadır. Bu belirtileri sıralayacak olursak:
- Geceleri uykuya dalma güçlüğü,
- Gece uykudan uyanmak,
- Beklenenden çok daha erken uyanmak,
- Gece uykusundan sonra dinç hissetmemek,
- Gün boyunca uykusuz ve yorgun hissetmek,
- Uyku konusunda endişelere sahip olmak,
- Olayları hatırlamaya çalışırken zorlanma,
- Dikkat toplamada ve odaklanmakta güçlük yaşama,
- Sinirlilik hali ve buna bağlı olarak ortaya çıkan saldırganlık,
- Gün içerisinde yapılan kaza ve hatalarda artış,
- Depresyon,
- Anksiyete,
- Duygu durum bozuklukları,
- Hiperaktivite.
İnsomnia belirtilerinin yanı sıra bir insanda insomnia hastalığının neden ortaya çıktığı da en çok merak edilen konular arasında yer almaktadır. Uykusuzluk yani insomnia hastalığı herhangi bir sağlık problemine bağlı olmadan tek başına yalnız insomnia hastalığı olarak görülebileceği gibi farklı hastalıkların sonucunda da görülebilen bir hastalıktır. Ancak yapılan araştırmalara göre stres ve uyku düzeninin bozulmasına neden olan alışkanlıklar insomnia nedenleri arasında ilk sıralarda yer alıyor. Kronik insomnia hastalığının ortaya çıkmasına yol açan ve en yaygın görülen nedenleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Stres: İnsomnia hastalığına yol açan en önemli nedenlerin başında stres gelmektedir. Aile, iş, okul ya da finans ile ilgili duyulan endişeler zihni sürekli meşgul tutarak, zihnin aktif kalmasına neden olabilir. Bu durum ise kişinin uykuya dalmasını zorlaştıran durumlardan biridir. Ayrıca kişinin hayatını önemli ölçüde etkileyen kaza, ölüm, yaralanma ya da boşanma gibi travmatik etkisi bulunan olaylarda kişinin stres seviyesini yükselterek insomnia hastalığına neden olabilmektedir.
- Uyku düzenini etkileyen alışkanlıklar: Uyku saatlerinin düzensiz olması, sürekli farklı saatlerde yatmak ve uyanmak da insomnia nedenleri arasında gösterilmektedir. Uykuya geçmeden önce uykunun açılmasına neden olabilecek uyarıcı aktivitelerde bulunmak, uykudan önce televizyon izlemek, telefon ile zaman geçirmek ya da video oyunları oynamak uyku düzeninin bozulmasına neden olmaktadır.
- Sağlıksız beslenme düzeni: Gece uykusuna geçmeden birkaç saat öncesinde yemek yemek, kişinin genel olarak sağlığını olumsuz etkilediği gibi uyku kalitesini de olumsuz etkilemektedir. Özellikle uyku saatine yakın baharatlı, yağlı ya da ağır yemekler yemek, reflü, mide ekşimesi ya da mide yanması gibi rahatsızlıklara neden olarak kişinin uykuya dalmasını zorlaştırmaktadır. Ayrıca bu sorunlar gece uyanmalarına da neden olmaktadır.
Bütün bu nedenlerin yanı sıra çeşitli sağlık problemleri, uyku bozuklukları, ilaç kullanımı, alkol, sigara ve kafein kullanımı da insomnia hastalığına neden olabilmektedir.
İnsomnia hastaları kaç saat uyur?
Gün içerisinde hem fiziksel hem de zihinsel olarak yorulan bedenin bir sonraki günü sağlıklı ve enerjik geçirebilmesi için kaliteli bir uyku son derece önemlidir. Uykunun insan sağlığı üzerindeki etkilerini tam olarak anlayabilmek için birçok araştırma yapılmıştır. Birçok yerde kaliteli bir uyku için bir yetişkinin en az 8 saat uyku uyuması tavsiye edilir. Ancak yapılan araştırmalar gösteriyor ki her bireyin ihtiyacı olan uyku süresi değişkenlik gösterebilmektedir. Bu süre ise kişinin yaşam tarzına, yaşına, cinsiyetine, bulunduğu ortama hatta sağlık durumuna göre değişebilmektedir. Uyku kalitesinde önemli olan her ne kadar uyku süresi gibi gösterilse de aslında kişinin gece uykusundan dinlenmiş ve dinç bir şekilde uyanabilmesidir.
Yaşadığı uykusuzluktan dolayı insomnia hastalığı yaşadığını düşünen kişilerin en çok merak ettiği konulardan biri de insomnia hastaları kaç saat uyur konusudur. Yukarıda da belirttiğimiz gibi kaliteli uyku süresi kişiden kişiye değişkenlik gösterebilmektedir. İnsomnia hastalığında belirleyici olan kişinin uyku ile ilgili yaşadığı uykuya dalmakta güçlük çekme, gece uykusunun sürekli bölünmesi ya da sabahları yorgun uyanmak gibi problemlerdir.
İnsomnia kendiliğinden geçer mi?
İnsomnia hastalığının nedenlerine bağlı olarak kendiliğinden geçtiği gibi tedavi görülmesi gerektiği durumlar da söz konusu olabilir. Stres, kaygı ya da çeşitli psikolojik faktörlerden dolayı görülen insomnia hastalığında, uyku problemlerine neden olan durumun ortadan kaldırılmasıyla birlikte insomnia hastalığı da kendiliğinden geçecektir. Ancak kronik insomnia adı verilen durumlarda uyku problemleri aylarca sürebileceği için kişinin gerekli tedaviyi alması gerekebilir.
İnsomnia hastalığının şiddetinin değerlendirilebilmesi için ise uyku problemleri yaşayan kişinin öncelikle uyku konusunda uzman bir doktora başvurması gerekmektedir. Hastanın öyküsü dinlendikten sonra gerekli fiziki muayene yapıldıktan sonra doktor uyku problemlerine neden olan durumları sorgulayacaktır. Ayrıca doktorunuz halk arasında insomnia testi olarak bilinen testi doldurmanızı da isteyebilir. Bazı durumlarda hastalığın şiddetine göre hastadan uyku günlüğü istenir. Bütün bu uygulamalar neticesinde uykusuzluğun nedeni tam olarak belirlenemiyor ise uyku merkezinde detaylı bir incelemeden geçmeniz gerekebilir. Uyku merkezinde bir gece kalmanız istenerek uyku esnasında beyin dalgaları, solunum, nabız, göz hareketleri ve vücut hareketleri izlenir. Bütün bu incelemeler sonrasında ise insomnia tanısı konulabilmektedir. Kişi insomnia tanısı almış ise hastalığın şiddetine göre doktorunuz reçeteli ilaçlar kullanmanızı isteyebilir. Ayrıca bilişsel davranışçı terapi de insomnia tedavisi olarak uygulanan bir yöntemdir.
Koru sağlık ekibi olarak sizin için hazırladığımız bu yazımızda insomnia ile ilgili en çok merak sorular hakkında detaylı cevaplar vermeye çalıştık. İnsomnia ile ilgili daha fazla bilgi alabilmek ya da muayene olabilmek için sitemiz üzerinden randevu alarak konusunda uzman ve deneyimli doktorlarımız ile iletişime geçebilirsiniz.