Baby Nutrition Guide

BEBEĞİNİZİ İLK 6 AY SADECE “ANNE SÜTÜ“ İLE BESLEYİN.
“Yeni doğan bir bebeğin üç ihtiyacı vardır annesinin kollarındaki sıcaklık, annesinin memesinden gelen besin ve onun yanında olduğunu bilmekten gelen güven. Emzirmek bu üç ihtiyacı da karşılar.” (Grantly Dick-Read)
Bunu biliyor musunuz?
-Bebekler yaklaşık 10.000 tat tomurcuğu ile dünyaya gelirler ve bu tomurcuklar çok hassastır. Dilde oluşan tat tomurcukları sayesinde bebek, annesinin yediği besinlerin tatlarını anne karnında yüzdüğü amniyotik sıvıdan alır. Genellikle tatlı besinlere daha fazla duyarlıdır. Ek gıdalarda tatlı olan besinleri sevmeleri de bu yüzdendir.-
SEVGİLİ ANNELER VE BABALAR
Bebeğinizin sağlıklı bir şekilde büyümesi
için anne sütüne ihtiyacı vardır.
Ve sevgili anneler,
Bebeğinizi ilk 6 ay sadece “anne sütü” ile emzirin. 6 aydan sonra ek besinlerle birlikte 2 yaşına kadar emzirmeye devam edin. Dünya sağlık örgütü (WHO), Unicef ve Sağlık Bakanlığımız bunu önermektedir.
“Anne Sütü” bebeğin büyümesinde ve gelişmesinde ihtiyacı olan tüm besin öğelerini içermektedir.
“Anne Sütü” bebeği hastalıklardan korumaktadır.
“Anne Sütü” en doğal en taze, bebek için en uygun olan besindir.
“Anne Sütü” daima hazırdır ve aynı ısıdadır.
“Anne Sütü” temizdir, mikropsuzdur. “Anne Sütü” sindirimi kolaydır. “Anne Sütü” bedavadır :)

Sütün salgılanmasını etkin bir şekilde başlatabilmek için, doğumdan veya sezaryenden sonra ilk yarım/bir saat içerisinde bebeğinizi emzirmeye başlamalısınız. Bebeğinizle mutlaka tensel temas yapmalısınız. Sezaryenden sonra anne sütünün geç geleceği inancı yanlıştır, bebek memeyi emmeye başladığı andan itibaren sütün salgılanması da başlayacaktır. İlk günler, memeden “kolostrum“ ağız sütü salgılanır ve miktar olarak azdır; bebeğinizin midesi de buna paralel olarak küçüktür. Kolostrum sütü, içerdiği besin maddeleri seviyesi yüksek olmasından dolayı yoğun/ konsantre bir süttür. Yoğun/konsantre olması ise, bebeğinizin az miktarla doymasını sağlayacak, bağışıklık sistemini geliştirerek bebeğinizin ilk aşısı olacaktır. Bebek ne kadar sık emerse sütün salgılanması ona göre olacaktır. Bebeğin büyümesinde paralel
ANNE SÜTÜNÜN SALGILANMASI
Yenidoğan bebeğin mide kapasitesi ve her emmede anneden salgılanan süt miktarı
1. GÜN
(Kiraz büyüklüğünde)5-7 ml 
3. GÜN
(Ceviz büyüklüğünde)
22-27 ml
1. HAFTA
(Kayısı büyüklüğünde)
45-60 ml
1. AY
(Yumurta büyüklüğünde)
80-150 ml
 
Bebeğinizin büyümesine paralel olarak O‘nu doğru teknikle sık sık emzirin.
Bunu biliyor musunuz?
-Bebeğiniz Sizi Hisseder
Gebeliğin 32. haftasında bebeğin baş hariç tüm vücudunda dokunma duyusu gelişir. Yani anne karnını her okşadığında bebek içerden hisseder ve tepki verir.-
EMZİRME NASIL OLUR?
  1. Emzirmeye başlamadan önce anne mutlaka rahat bir pozisyon almalıdır. Sırtı desteklenmeli ve gevşemiş bir şekilde oturmalıdır.
  2. Bebeğini doğru pozisyonda tutmalıdır, bebeğin ağzı, annenin meme başının tam karşısında olacak şekilde ayarlanmalıdır.
  3. Anne, memeyi C şeklinde tutarak, bebek ağzını açınca, memenin kahverengi kısmının “aerola“ tamamını alacak şekilde bebeğe vermelidir.
  4. Memeyi bebeğin ağzına doğru yerleştirdiğinden emin olmalıdır. Bebek kahverengi kısmın “aerola“ tamamına yakınını ağzına almalıdır.
  5. Bebek emmeye başladığı memeyi, kendiliğinden bırakana (doyana) kadar, emmesine izin verilmelidir. Kısıtlama yapılmamalıdır
  6. Başladığı memeyi doymuş olarak bırakan bebeğin gazı çıkartılmalı ve diğer meme bebeğe teklif edilmeli, bebek memeyi alıyorsa bırakana kadar emmesine izin verilmeli, istemiyorsa ısrar edilmemelidir
  7. Bir sonraki emzirmeye son emzirilen (teklif edilen) memeden başlanmalıdır. İkiz bebeği olan anneler, meme değiştirmeden emzirmeye devam etmelidir. (Aynı meme, aynı bebek şeklinde)
  8. Bir sonraki emzirmeye bebek istediğinde, arandığında (ağzını sağa sola açarak aranma, ellerini ağzına götürerek aranma) başlanmalıdır. Zaman kontrolü yapılmamalıdır. Bebek memeden kendiliğinden çekilene kadar emmesine izin verilmelidir.
  9. Yenidoğan bebek 15 günlük oluncaya kadar, iki emzirme arası en fazla 3 saat olmalıdır. Bebek uyanmadan 3 saat geçmişse uyandırılarak emzirmeye başlatılmalıdır.
  10. Hiçbir şekilde emzik biberon kullanılmamalıdır. Aksi takdirde bebeğinizin aklı karışacak, ağzını küçük açmayı öğrenecek ve sizi emmekten vazgeçecektir.
  11. Bebeğinizi asla başından iterek emzirmeye zorlamamalısınız, bunu yapmak, bebeğin itiraz ve inatçılık duygusunu geliştirir, memeyi reddetmeye neden olur.
  12. Bebeğiniz günde (24 saat) en fazla 5-6 defa çişli bez, 2 defa kakalı bez çıkarıyorsa, ayda 500 gr ve üzerinde kilo alıyorsa doğru besleniyor demektir.
Bunu biliyor musunuz?
-D Vitamini Eksikliği Büyümeyi Etkiliyor
D vitamini eksikliğinde, çocuklarda büyüme ve gelişme etkilenebiliyor ve ciddi bir metabolik kemik hastalığı olan raşitizm ortaya çıkabiliyor. Ayrıca diş çıkarmada ve yürümede gecikme gibi problemlere neden olabiliyor.-
 
EMZİRMENİN FAYDALARI
1. Emzirmek anneyi meme kanserinden, yumurtalık kanserinden, rahim kanserinden korur.
2. Emziren annelerin rahmi doğumdan sonra daha çabuk toparlanır, kanama riskinden korur.
3. Emziren annelerin metabolizması daha hızlı çalışacağı için daha çabuk kilo verip, eski formlarına daha çabuk kavuşurlar.
4. Emzirmek anne ile bebeği duygusal açıdan tatmin eder, bütünleştirir, bebeğin özgüvenini geliştirir.
5. Emen bebekler daha huzurlu olup, daha kolay uykuya geçerler.
ANNE SÜTÜNÜ SAĞMA VE SAKLAMA
Annenin sütünü sağmaya gerek duyduğu durumlar;
  • Bebeğin emerek memeyi yeterince boşaltamadığında,
  • Bebek memeyi “areolayı“; dolu meme olmasından dolayı, kavramada zorlandığında,
  • Anne bebeğinden ayrı kalması gerektiğinde,
  • Anne dolu memeden dolayı ağrı, ateş hissettiğinde meme boşaltılmalıdır.
DOLU MEME BOŞALTILMADIĞINDA İSTENMEYEN TABLOLAR GELİŞEBİLİR!
Memeyi boşaltmayı elle ya da süt sağma pompaları ile yapabilirsiniz. (Elle süt sağma işleminin nasıl yapılacağını emzirme danışmanından öğrenebilirsiniz.) Sağmaya başlayacağınız memeye ılık kompres yapınız. Memeyi sağarak boşaltma süresi 10 dk ile 20 dk arasında değişmektedir.
Sağdığınız sütünüzü; 3 saat oda sıcaklığında, 3 gün buzdolabının rafında ve 6 ay derin dondurucuda ağzı kapalı bir kapta veya süt saklamak için özel üretilmiş ürünlerde saklayabilirsiniz. Sütünüzü ısıtırken (donmuş süt kendi halinde çözülmeli) benmari usulü; yani sıcak suya koyarak bekletme şeklinde, ısıtıp bebeğinize kaşıkla verebilirsiniz.
EK BESİNLERE GEÇİŞ DÖNEMİNDE BESLENME 
İlk 6 ayda bebeğinizi anne sütü ile besleyebildiniz ise bebeğinizin sağlığına büyük katkı yapmış oldunuz. Belki anne sütünüzü herhangi bir nedenle veremediniz ve bebeğinizeilk 6 ay içinde anne sütüne ek olarak ya da tümüyle mama verdiniz. Hangi durum olursa olsun 6. aydan sonra ek besinlere başlamanız iyi olacaktır. 
Bebeğinizin yiyeceklerini siz hazırlayın. Hazır çorbalar, katkı maddeleri eklenmiş hazır besinler, krakerler, çikolata gibi besin değeri düşük ya da alerji yapma ihtimali olan yiyecekler, çay şekeri gibi çok işlemden geçmiş besinler bebeklere uygun değildir. Çay da iki yaşından önce verilmemelidir. 
Ek besinler kaşıkla verilse iyi olur. Bebek kaşığın üzerindeki bir yiyeceği ilk kez aldığında ne yapacağını bilemeyip dili ile dışarıya itebilir. Bu davranışı besini sevmediği biçiminde yorumlamayın. Zamanla alışacaktır. Siz yemek yerken onu da yanınıza alırsanız sizin yemek yemenizi ve çiğnemenizi izleyerek daha kolay öğrenir. Bazı bebekler elle verilen yiyecekleri daha kolay kabul edebilir. Böyle de yapabilirsiniz. Yeni bir besini bebek açken ve gündüz öğününde verin, gaz yaparsa geceye kadar iyileşir, gece uykusunu bozmaz. Bir öğünde yeni bir besini az miktarda ve tek başına başlayın, alerji olursa kolay gözlersiniz. Bebek severek alıyorsa giderek arttırın. 
Yaşamın ilk yılında besinleri günlük, taze hazırlarsanız daha iyi olur. Özellikle ıspanak, pazı gibi sebzeler tekrar ısıtılıp verilmemelidir. Başlangıçta az verdiğiniz yeni yiyecek onu doyurmaz, bebek miktarı arttırana kadar üzerine anne sütü ya da anne sütü yoksa mama vermelisiniz. Ek besinler giderek artınca tek başlarına bir öğünü karşılayabilirler. 
Hiçbir yiyeceği zorla vermemelisiniz. Yemesi için aşırı ısrar etmemelisiniz. Israrla reddettiği bir yiyeceği yemesi için zorlamamalısınız. Ülkemizde çok çeşitli ve birbirinin yerine geçebilecek yiyecekler vardır. Birini sevmezse ya da dokunursa, diğerini verebilirsiniz. 
Bebeğinizi asla dikkatini başka yöne toplayarak; örneğin televizyona baktırarak, beslemeyin. Bebek yemek yediğinin farkında olmalı. 
HANGİ YİYECEKLE BAŞLANMALI ? 
Bebeğe verilecek yiyeceklerin, başlanma ve verilme sırasında bazı hekimlere göre değişiklikler olabilir. Burada bizim yaklaşımlarımıza göre öneriler verilmiştir. 
Meyve püresi ile başlayabilirsiniz. Mevsimine göre ilk meyveler elma, armut ya da şeftali olabilir. Bebeğin kabızlık sorunu olabileceğinden başlangıç için muz uygun olmaz. Meyve suyu değil de meyve püresi daha iyi olur. Kabuğu soyulan meyveler küçük bir bebek için daha uygundur. Yıkanıp soyulmuş meyveyi cam rendede rendeleyip başlangıçta 2-3 kaşık verin. Bebeğin beğenmesine göre hergün 1-2 kaşık arttırın. 
Dört beş gün sonra meyve pürelerine devam ederken yine gün içerisinde başka bir öğünde yoğurt ile başlayın. Yoğurdu evde yapabilirseniz daha iyi olur. İlk verişte 1-2 tatlı kaşığı verin, bebeğin beslenmesine göre arttırın. Yoğurda şeker eklemeniz gerekmez. Zamanla bebek iki besini de tanıyınca yoğurdu meyve püresiyle karıştırarak da verebilirsiniz. Meyve ve yoğurt bebeğin bir öğünü olacak kadar artınca, yaklaşık 4-5 gün sonra sebze pürelerine başlayabilirsiniz. Bir ya da iki sebzeyi az suda haşlayın. İyice ezin. Başlangıçta kısa bir süre blender kullansanız bile kısa zamanda çatalla ezmeye geçin ki bebek pütürlü yiyeceklere alışsın. Bu durum bebeğin çiğnemesini geliştirmesine yardımcı olacaktır. Havuç ve patates haşlaması ile başlayabilirsiniz. Ezdiğiniz sebzeye, siz yiyecek olsanız ne kadar yağ ekliyorsanız o kadar yağ koyun. Zeytinyağı ya da tereyağı kullanabilirsiniz, margarin ve tuz kullanmayın. Sebze pürelerini de iki tatlı kaşığı başlayıp zamanla arttırın. Mevsiminde bol bulunan sebzeleri kullanın. Giderek püre içine daha değişik sebzeler de koyabilirsiniz. Ispanak kabak vb. gibi. Birkaç gün sonra sebze püresine pirinç ya da bulgur ekleyin. Pirinçli ya da bulgurlu sebze yemeği bizim geleneksel yemek alışkanlığımıza da uyduğundan kendiniz için pişirdiğiniz tahıllı sebze yemeklerini tuz koymadan yaparsanız bebeğe de verebilirsiniz. Sofrada sizinle benzer yemeği yemek hoşuna gidecektir. 
Meyve püresi, yoğurt, çeşitli sebze ve tahıllarla yaptığınız sebze pürelerini yiyebilen bebek bu arada 7. ayına da gelmiş olacaktır. Şimdi sebzeli yemeğine iki kere çekilmiş dana kıyması da katabilirsiniz.
Kendinize yaptığınız pirinçli, kıymalı sebze yemeğinizi tuz koymadan pişirirseniz bebeğinizle paylaşabilirsiniz. Bebekler kıymayı en kolay dolma içi gibi pirinç ya da bulgurla birlikte pişirince tüketebilirler. Bebeğinize ara sıra et yerine karaciğer de verebilirsiniz. Ancak beyin vermeyin. 
Bu dönemde bebeğinize çorbalar da hazırlayabilirsiniz. Tarhana çorbası ya da yayla çorbası gibi. Zaten daha önce yoğurt ve tahılları tatmış olan bebeğiniz çorbaları daha kolay kabul edecektir. Çorbaları acısız ve biraz koyu hazırlayın, içine ekmek de ufalayabilirsiniz. Çorba yaparken kemik suyu da kullanılabilir. 
Anne sütünü yeterli alan bir bebeğe ek süt vermeyeceğiniz için sütle yapılmış tatlı vermek gerekli değildir; ama, ek bir süt vermeniz gerekiyorsa muhallebi de verebilirsiniz. Yaparken şeker eklemeyin. Sonradan meyve ya da pekmezle tatlandırılabilir. 
Bebeğiniz 7. ayında kahvaltıya da başlayabilir. Kahvaltıda yiyeceklerini tek tek ya da karışım olarak verebilirsiniz. Birçok anne, anne sütü ya da mama içine karıştırılmış, yumurta, tuzsuz peynir, pekmez, bisküvi ya da ekmek karışımlarını bebeklerine vermeyi seviyor. Tatlı ve tuzlu yiyeceklerin birbirine karıştığı bu tür bir besini bebeğiniz sevdiyse verebilirsiniz, ancak karışım olmasının özel bir değeri yoktur. Bunları tek tek de verebilirsiniz. “Karışım olunca bebeğin ne kadar yediğini daha iyi anlıyorum“ diye karışım yapmanıza gerek yoktur. Bebek her gün aynı besinden aynı miktarda tüketmek zorunda değildir. Onun neyi sevdiğini neyi istemediğini anlamalı ve tercihlerine saygı duymalısınız. 
Yumurtanın önce sarısını verin. Haşlanmış katı yumurta bebekler için daha uygundur. Sarısını 1/8 miktarda başlayıp bebek sevdiyse her gün arttırın.Yumurtayı sebzelerle karıştırıp verebilirsiniz. Peyniri bir gece suda bekletip tuzunu çıkarmalısınız. Taze peyniri ise vermeyin. Bebeğiniz sekizinci aya geldiğinde tavuk, balık gibi beyaz etler ve yumurtanın beyazı da verilebilir. Tavuk ve balık etleri sebzelerle karıştırılabilir ya da ezilip verilebilir. Küçük balıklar daha yararlıdır. Kılçığını iyice ayıklamış olmaya dikkat etmelisiniz. Yine bu ayda ceviz ya da fındığı ezerek kahvaltısına ya da yemeğine eklyebebilirsiniz. Makarnayı ufalayarak verirlen, içine kıyma, peynir ya da ceviz de eklenebilir. Pilav ve makarna, yoğurt konularak da verilebilir. Kuru fasulye, nohut gaz yapmadıysa bebeklere bu dönemde verilebilir.
Dokuzuncu ayda bebeğiniz aile sofrasındaki, tuzsuz, acısız, ve baharatsız tüm yemeklerinizi yiyebilir. Bu aylarda önüne konulan ufak parçacıkları eliyle alıp ağzına götürebilir. Onu yemek yerken asla yalnız bırakmayın. Sizin öğünlerinizde mümkünse bir mama sandalyesinde sofraya oturmalıdır. 
Anne sütüne devam ediyorsanız bir yaşına dek diğer sütlerden vermenize gerek yoktur, anne sütü yoksa bir yaşına dek devam sütleri daha uygun olacaktır. Bal da bir yaşından önce verilmemelidir. Kepek ekmeği de bir yaşından önce verilmemelidir. 
Aşağıda değişik yaşlardaki bebekler için örnek yemek listeleri verilmiştir. Yukardaki bilgilere dayanarak siz de kendi bebeğinizin zevkine göre yemek listeleri hazırlayabilirsiniz. Öğünlerin zamanlarını da kendi bebeğinize göre düzenlemelisiniz. Aralarda bebek istediği zaman anne sütü vermeye devam edin. 
6-12 AYLAR İÇİN GÜNLÜK YEMEK LİSTESİ
Sabah Uyanınca : Anne Sütü (yoksa devam sütü) 
1-2 Saat Sonra Acıkınca : Yumurta sarısı, peynir, ekmek, meyve püresinden biri ya da birkaçı 
Öğle Yemeği : Tahıllı ve / ya da kıymalı sevze yemeği, bazen değişik  çorbalar. 
2-3 Saat Sonra Acıkınca : Yoğurt (sade ya da seviyorsa içine meyve ezilebilir) 
Akşam : Pirinç ya da yulaflı muhallebi (süt yerine devam sütü ile hazırlayın). Sebzeli, kıymalı, tahıllı bir yemek ya da çorba da olabilir. 
BİRKAÇ BESİNİN YAPILIŞI
MEYVELER: Çiğ verilmelidir. Meyve suyu yerine püresi daha uygundur. Kabızlığı olan bebeklere kuru kayısı ve kuru erikten komposto ya da şekersiz marmelat yapıp verebilirsiniz. 
YOĞURT: 100 ml ılık süt ya da devam mamasına 1 çay kaşığı yoğurt koyup kabınızı kapatın. Ilık bir yerden 3-4 saat mayalanmaya bırakın. Ufak kaplarda yaparsanız her verişinizde taze olur. 
MUHALLEBİ: İnek, keçi sütü ya da 6-9 ay arasında devam sütü ile yapılabilir. Bebeğinizin kabızlığı varsa yulaf unu ya da irmikle hazırlanabilir. Bir su bardağı soğuk süte bir yemek kaşığı bu unlardan birini koyup karıştırın. Sonra kısık ateşte sürekli karıştırarak pişirin. Koyulaşıp, göz göz kabarmaya başlayınca ateşten alın. Pekmez ile tatlandırabilirsiniz. 
SEBZE PÜRELERİ: Bir ya da daha çok sebzeyi az suda benmari usulü ya da düdüklü tencerede pişirin. Ateşten alıp ılıyınca ezin. Sebzenin miktarına göre uygun miktarda zeytinyağı ya da tereyağı ekleyip karıştırın. Bebeğiniz buna alışınca sebze haşlanırken içine pirinç ya da bulgur koyarak birlikte haşlayıp ezersiniz. Daha sonra da haşlarken iki kere çekilmiş dana kıymasını ekleyip hepsini birlikte pişirip sonra ezersiniz. 
BALIK: Yıkanmış, iyice ayıklanmış balıkları (tercihen küçük balıklar) ızgarada ya da buğulama olarak pişirin. Bebeğin tercihine göre balık etlerini ayıklayıp sebzeli de yapabilirsiniz. 
ETLER: Çorba ve sebze yemeklerini pişirirken kıyma olarak katabilirsiniz. 9. aydan sonra köfteleri de yiyebileceğinden içine ekmek, soğan, maydanoz koyarak baharatsız köfteler yapabilirsiniz. Köfteyi suda pişmiş ya da ızgara olarak verin. Yaparken içine sebzeler ya da peynir de konabilir. Kıymayı dolma içi gibi de pişirebilirsiniz. 
KURU BAKLAGİLLER: 9. aydan başlayarak pişirirken çorbalarına mercimek katın. Kuru fasulye ya da nohutu akşamdan suya koyup, haşlayıp suyunu dökerek pişirebilir, ezerek verebilirsiniz. Verirken pirinç ya da makarna ile de karıştırabilirsiniz.